113 . * [ ديوان ] / أبو القاسم على بن الحسين بن موسى الشريف المرتضى ( م 436 ) ذريعه 9 [ جزء سوم ] / 735 ش 5050 لهوف 4 / 3 - 4 ابن طاووس چند بيت شعر ( درباره‌ء حادثه كربلا ) از آن گرفته بدون آنكه به ديوان اشاره كند ، شايد از حافظه نقل كرده باشد . علاوه بر آن تعدادى از اشعار ، گويا از همان مرثيه در مناقب ابن شهر آشوب ( 3 / 235 - 236 ) وجود دارد . اين اشعار در ديوان شريف مرتضى تحقيق رشيد الصفار ، قاهره 1378 ، نيامده است . ابن طاووس به ندرت از ديوانها در آثار باقى مانده‌اش ياد مى كند .
114 . * * كتاب ديوان النسب / أبو القاسم على بن الحسن بن محمد بن على المرتضى ( زندگى در اوائل قرن هفتم ) ذريعه 9 [ جزء چهارم ] / 1184 ش 6743 كشف المحجة 132 فرج المهموم 22 ، 35 ، 52 ، 149 گر چه ابن طاووس در كشف المحجة نام مؤلف را نياورده ، در فرج المهموم از او با عنوان على بن مرتضى ( فرج المهموم 22 ، 35 ) ياد كرده و بدرستى او را از اعقاب الشريف المرتضى مىشناساند ( فرج المهموم 52 ، مق‌ : Matar ص 363 و نيز نك‌ : ابن عنبه ، عمدة الطالب صص 169 - 170 = چاپ نجف صص 206 - 207 ) . افندي ( رياض 4 / 263 ) عنوان اين تأليف را ياد آورد شده اما اظهار مى كند كه درباره آن چيزى نمى داند .
به واقع ، ديوان النسب سرگذشتى غير عادى داشته است . بر اساس داستانى كه ابن زهره ( غاية الاختصار صص 74 - 76 ) از أبو القاسم على بن احمد العبيدلى شنيده ، اين تأليف داراى مطاعن زيادى درباره طالبي ها و عباسى ها بوده است . زمانى كه مؤلف بيمار شد ، بر نسخه خود چنين نوشت : اين تأليف مشتمل بر امورى است كه او در آنها تحقيق نكرده و از رواى موثقي نشنيده است . اگر بهبود يابد آن را تنقيح كرده و صرفا

241