< فهرس الموضوعات > كلمه « الله » به چه معناست ؟
< / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > چرا بشر از حمد و ستايش لايق خدا عاجز است ؟
< / فهرس الموضوعات > كلمه « الله » به چه معناست ؟
در اينجا نيز بحثى است كه آيا « اللّه » اسم جامد و عَلَم است براى خدا يا مشتق است . بعضى گفته‌اند كه اللّه مشتق است ، و روايتى در كتاب توحيد صدوق داريم كه متضمن اين معناست : عن الباقر ( عليه السلام ) : « اللّه ، معناه المعبود الّذى إله الخلق عن درك ماهيته و الاحاطة بكيفيته » ( 1 ) ظاهر كلام حضرت اين است كه : « اللّه » از مادّه « اَلِهَ » و صيغه مبالغه « إله » به معناى بسيار متحيّركننده است ، پس « الله » يعنى « إله الخلق » يعنى بشر از اين كه حقيقت خدا را درك كند متحير است . به هرحال چه مشتق از « اَلِهَ » باشد يا جامد باشد « اللّه » براى خدا اسم شده‌است و به ذات مستجمع تمام صفات كمال اطلاق مىشود .
چرا بشر از حمد و ستايش لايق خدا عاجز است ؟
« لاَيَبلُغُ مِدحَتَهُ القائِلوُنَ » ( گويندگان نمىتوانند به سرحدّ آن مدحى كه شايسته اوست برسند . ) نوع مدح بشر هر اندازه كامل شود تا برسد به پيغمبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) كه عقل كلّ است نمىتواند به آن نوع مدحى كه لايق خداست برسد ، و ما بشرى بالاتر از پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) نداريم ، ولى چون او هم مخلوق خداست و مخلوق نمىتواند محيط به خالق شود ، پس پيغمبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) هم به آن نوع از مدح و ستايشى كه لايق خداست نمىرسد . او هم به اندازه ظرفيت وجودى خودش علم به خدا دارد و مىتواند او را مدح و حمد كند .
البته خود حضرت اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) هم اين معنا را ادعا ندارد كه من آن طور كه خدا لايق مدح است مىتوانم او را مدح كنم ، و كلاً ما هر اندازه خدا را ستايش كنيم

1 - توحيد صدوق ، ص 89 ، باب 4 ، حديث 2

90