ناراً ) ( 1 ) . به طور كلّى مثالها براى اين است كه مطلب روشن شود .
7 - « وَمُرْسَلَهُ وَمَحْدُودَهُ » ( و آياتى را كه موضوع مطلق يا محدودى در آنها ذكر شده است . ) اين اشاره به مطلق و مقيّدى است كه در اصول ذكر مىكنند . در اصول يك عام و خاص داريم و يك مطلق و مقيّد ; « عام » يعنى حكم روى همه افراد باشد ، و « خاص » يعنى حكم روى بعضى از افراد . « مطلق » يعنى حكم روى يك طبيعت از قيد رها باشد ، و « مرسل » يعنى بدون قيد بودن ; مثلا اگر گفت « إعتق رقبة » حكم مطلق است ، اما اگر گفت « اعتق رقبة مؤمنة » محدود يا مقيّد است ، چون قيد مؤمنة را دارد .
8 - « وَمُحْكَمَهُ وَمُتَشَابِهَهُ » ( و آيات محكم و متشابه را . ) « محكمات » يعنى مطلب در آنها روشن است ، و اين كه روشن است يا نصّ است يا ظاهر ، و هر دو صورت براى ما حجّت است و بايد به آن عمل كنيم ، اما آيات « متشابهات » كه معناى مختلفى شبيه به هم دارند نمىشود به آنها اكتفا كرد ، كلمات اوايل بعضى سوره ها نظير : ( الم ) و ( حم ) از متشابهات قرآن است . ( 2 ) والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاته

1 - سوره بقره ، آيه 17 2 - بنابر اظهار حضرت استاد مدّظله در جواب از موضوع فوق الذّكر ، محكم و متشابه قرآن نسبت به اشخاص نسبى است ; ممكن است بعضى آيات براى افرادى چون پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) و ائمه اطهار ( عليهم السلام ) كه مصداق كامل « اولوا العلم » مىباشند از محكمات باشد ، ولى براى ديگران متشابه . به نظر مىرسد ممكن است نسبى بودن محكم و متشابه قرآن را به زمان و شرايط اجتماعى و فرهنگى درك بشر نيز سرايت داد ، به اين معنى كه بعضى آيات در زمانى براى بشر متشابه باشند ، ولى در زمان ديگرى در اثر رشد علمى و فكرى بشر و يا تعمّق در قرآن و سنّت و به دست آوردن شيوه صحيح تفسير قرآن از تشابه در آمده و جزء محكمات گردند .

546