صد تازيانه به او زده مىشود ، و اگر شوهردار باشد سنگسار مىشود . ( 1 ) 4 - « وَرُخَصَهُ وَعَزَائِمَهُ » ( و آيات متضمّن رخصت و آيات متضمّن عزيمت را بيان كرده است . ) « عزيمت » يعنى چيزى كه بايد انجام داد يا ترك كرد ، و « رخصت » چيزهايى است كه مباح يا مكروه است ، و يا اين كه بعضى از محرّمات در شرايطى ترخيص شده است ، مثل « اكل ميته » - خوردن گوشت مرده - كه در حال عادى حرام است ولى در هنگام اضطرار براى حفظ جان مىتوان از گوشت مرده استفاده نمود .
5 - « وَخَاصَّهُ وَعَامَّهُ » ( و آيات متضمّن حكم عمومى و آيات متضمّن حكم خاص را بيان كرده است . ) مثلا اگر زنى خود را به پيامبر به عنوان هبه ببخشد ، اين براى پيامبر جايز است ولى براى ديگران جايز نيست . ( و امرأة مؤمنة ان وهبت نفسها للنّبىّ . . . ) ( 2 ) هرگاه زن مؤمنى خودش را به پيامبر ببخشد ، بر پيامبر حلال مىشود .
6 - « وَعِبَرَهُ وَاَمْثَالَهُ » ( و آيات متضمّن عبرت يا مثال را . ) « عِبَر » جمع « عبرت » است . به طور كلّى آياتى كه خداوند راجع به امّتهاى گذشته دارد كه داستانهاى امم سابقه را ذكر مىكند و همين طور آياتى كه راجع به خلقت آسمان و زمين و موجودات و كائنات است ، اينها همه براى عبرت گرفتن است نه براى داستان سرايى ، و لذا از هر داستانى آن قسمت هاى آموزنده و حساس را در قرآن زياد تكرار نموده است ; و « امثاله » يعنى آياتى كه در آن مثالها ذكر شده است ، به عنوان مثال : ( ضرب اللّه مثلاً كلمة طيّبة كشجرة طيّبة ) ( 3 ) يا ( كمثل الّذى استوقد

1 - تفسير نور الثقلين ، ج 3 ، ص 568 ، ذيل سوره نور 2 - سوره احزاب ، آيه 50 3 - سوره ابراهيم ، آيه 24

545