به هرحال سه نظر در مورد اين آيه و روايات وجود دارد كه ذكر شد ( 1 ) و فعلا كارى به درست و باطل بودن آن نداريم ، حال برمى گرديم و عبارت را مىخوانيم .
« لَمَّا بَدَّلَ اَكْثَرُ خَلْقِهِ عَهْدَ اللَّهِ اِلَيْهِمْ » ( وقتى كه بيشتر خلق خدا عهد و پيمانى را كه خدا با آنها داشت عوض كردند ) اين عهد و پيمان همان است كه در آيه شريفه : ( الست بربّكم ) ذكر شده است .
« فَجَهِلُوا حَقَّهُ » ( پس حق خدا را كه به حسب فطرت در مىيابند فراموش كردند ) « وَاتَّخَذُوا الاَْنْدَادَ مَعَهُ » ( و براى خدا شريك هايى گرفتند ) « وَاجْتَالَتْهُمُ الشَّيَاطِينُ عَنْ مَعْرِفَتِهِ » ( و شيطانها مردم را از شناسايى خدا باز داشتند ) « وَاقْتَطَعَتْهُمْ عَنْ عِبَادَتِهِ » ( و از پرستش خدا آنان را جدا كردند ) مثلا به جاى اين كه پرستش خدا را بكنند ، پرستش شرق و غرب را پيشه كردند .
« فَبَعَثَ فِيهِمْ رُسُلَهُ » ( پس خداوند برانگيخت در بين مردم فرستادگانش را . ) « رسل » جمع « رسول » به معنى فرستاده است ، و معمولا به پيامبرانى مىگويند كه به آنان وحى مىشده و يا صاحب كتاب هستند . در اثر اين انحرافاتى كه در انسانها پيدا شد خدا فرستادگان خود را در بين مردم برانگيخت .
« وَوَاتَرَ إلَيْهِمْ اَنْبِيَائَهُ » ( و پى درپى پيامبران را بر ايشان فرستاد . )

1 - تفصيل بيشتر را مىتوان در ذيل آيه 172 از سوره اعراف در الميزان ، ج 8 ، ص 308 ملاحظه كرد .

438