نيرويى كه يك قطره باران را مىآورد تعبير به مَلَك شده است . ( 1 ) به طور كلى از مجموع نيروهاى غيبى كه جنود حق تعالى هستند و در عالم فعالند تعبير به ملائكه شده است . لذا ملائكه مراتب مختلفى دارند ، مثلاً جبرئيل امين كه وحى مىآورد و موجود كاملى است با ملكى كه يك قطره باران را مىآورد خيلى تفاوت دارد ، همه ملائكه هستند ولى همه آنها هم در يك سطح نيستند . بنابراين نيروهايى كه در وجود انسان مىباشد در حقيقت ملائكه و جنود خدا هستند و هر كدام كار مخصوص و منطقه خاصى دارند .
4 - مقدّمه چهارم اين است كه ما يك آدم شخصى داريم كه عبارت از همان كسى است كه پدر همه ما بوده است و يك آدم نوعى ; ممكن است منظور از آدم در اين داستان قرآن آدم نوعى باشد ; يعنى طبيعت انسان كه در همه افراد بشر موجود است .
5 - مقدّمه پنجم اين كه بهشت مراتب دارد ، يك بهشت است كه حورالعين و باغ و درخت و ميوه دارد ; اين بهشت جسمانى است كه قرآن و روايات وعده داده ، و يك بهشت روحانى داريم كه آن عبارت است از ادراك معارف و عرفان ذات و صفات خدا و ارتباط با خدا و لقاءاللّه و فناء فى اللّه ; و كسانى كه قابليت و استعداد اين را داشته باشند كه معارف كامل را درك كنند ، لذّتى كه از آنها خواهند برد به مراتب بيشتر از لذّت بهشت جسمانى و باغ و حورالعين است . حافظ مىگويد :
خدايا زاهد از تو حور مىخواهد ، قصورش بين * به جنّت مىگريزد از درت ، يا رب شعورش بين و بهشت مطلوب براى اولياى خدا همان بهشت معنوى و روحانى است ; يعنى لقاءاللّه و فناء فى اللّه كه بالاترين مرتبه بهشت هاست .

1 - كافى ، ج 8 ، ص 239

379