بعداً نسبت به اينها تجديد ادراك مىكند حسّ مشترك گفته مىشود .
در حقيقت انسان موجود مجرّدى است كه اگر بخواهد به عالم مادّه ارتباط داشته باشد احتياج به سيمهاى ادراكى دارد . اين پنج حسّ ظاهر مانند پنج سيم است كه انسان به وسيله آنها با عالم خارج ارتباط پيدا مىكند ، و صورتهايى كه به وسيله اين پنج حسّ گرفته مىشوند در يك جا در باطن انسان تمركز پيدا مىكنند و تجديد ادراك اينها به وسيله حسّ مشترك مىباشد .
اما انسان هميشه مشغول ادراك آنها نيست ، بلكه صورتهايى را كه در ذهن انسان متمركز مىشوند گاهى اوقات انسان از آنها غفلت دارد ، و گاهى آنها را تصوّر مىكند و اين تصوّر جديد به وسيله حسّ مشترك انجام مىشود . و جايى كه پنج صورت در آن متمركز و محفوظ مىباشند آن را قوّه خيال مىگويند .
پس قوّه خيال عبارت است از حافظ صورتها كه به منزله انبار است ، و حسّ مشترك عبارت است از مُدرك صورتها ; مثلاً اگر شما از يك چيز غفلت كرديد ، به آن انبارى كه عبارت از قوه خيال است رجوع مىكنيد و آن را ادراك مىكنيد ، ولى اگر يك چيز را به طور كلّى فراموش كرده باشيد ، آن وقت به طور كلّى از قوّه خيال شما بيرون رفته است .
توجّه كنيد كه اين قوّه خيال انسان چه قوّه اى است كه انسان از آغاز عمرش ميليونها صورت ديده و شنيده و بوييده و لمس كرده است و اينها همه بدون اين كه با هم مخلوط شوند در يك جا ذخيره اند ، و اين خود مسأله مهمى است ; اگر شما روى يك فيلم عكس گرفتيد ، عكس دوّم را نمىتوانيد روى آن فيلم بگيريد ، اگر چنين كنيد هر دو عكس خراب مىشوند ، علاوه بر آن عكسى كه شما مثلا از يك باغ مىگيريد خيلى كوچك تر از اندازه واقعى آن باغ است ، ولى قوّه خيال و حافظه انسان صورتهايى را كه ذخيره مىكند با همان بزرگى واقعى آنها ذخيره مىكند ، اگر شما شهر تهران را ديده ايد آن را به همان صورت در قوّه حافظه خود ذخيره مىكنيد .

314