نام کتاب : درسهايى از نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ المنتظري جلد : 1 صفحه : 282
« وَمُخْتَلِفُونَ بِقَضَائِهِ وَاَمْرِهِ » ( و به قضا و قدر خدا رفت و آمد مىكنند و امور و مقدّرات او را مىرسانند . ) منظور از رساندن ، ممكن است رساندن به نيروهاى پايين تر و مثلاً به اين عالم باشد ، يا آن طور كه از روايات استفاده مىشود به امام وقت يا پيامبر مىرسانند . ( 1 ) پس قسم دوّم از ملائكه آنها هستند كه ابلاغ كننده دستورات خدا به پيامبران يا امام وقت و يا مقدّرات مردم به نيروهايى پايين تر هستند . 3 - « وَمِنْهُمُ الْحَفَظَةُ لِعِبَادِهِ ، وَالسَّدَنَةُ لِاَبْوَابِ جِنَانِهِ » ( و گروهى از آنان حافظ بندگان خدا ، و نگهدارنده درهاى بهشت هستند . ) قسم سوّم از ملائكه كسانى هستند كه بندگان خدا و بهشت خدا را حفظ مىكنند . در روايت است كه دو ملك در يمين و يسار انسان هستند كه او را حفظ مىكنند . ( 2 ) قرآن هم همين معنا را مىگويد : ( له معقّبات من بين يديه و من خلفه يحفظونه من امر الله ) ( 3 ) از براى هر فردى تعقيب كننده هايى هست در جلو و پشت كه او را حفظ مىكنند . « معقّب » يعنى كسى كه تعقيب مىكند . ملائكه هستند كه هر كسى را زير نظر مىگيرند و تا يك حدودى انسان را حفظ مىكنند ، ولى اگر اجلش برسد آنوقت اينها دست نگه مىدارند . ضمير « ه » در « له » ممكن است كه به خدا برگردد ، يعنى براى خدا تعقيب كنندگانى هستند ، ولى ظاهرش اين است كه « ه » به شخص برمى گردد . « حفظة » جمع « حافظ » و اسم فاعل است . اين عبارت همان مفاد آيه قرآن است
1 - منهاج البراعة ، ج 2 ، ص 19 ; و نيز مدركى كه در پاورقى قبل ذكر شد . 2 - تفسير قمى ، ج 1 ، ص 360 ; و مثل اين روايت در توحيد صدوق ، ص 368 ; و اختصاص ، ص 401 3 - سوره رعد ، آيه 11
282
نام کتاب : درسهايى از نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ المنتظري جلد : 1 صفحه : 282