اوج مىگيرد كه درباره آن گفته‌اند : بيانى است فروتر از كلام خدا ، و فراتر از گفتار بشرى . . . » ( 1 ) « جرج جرداق » در كتاب جديدتر خويش ( 2 ) درباره اسلوب خطابى امام ( عليه السلام ) در نهج البلاغه چنين مىگويد :
« درباره عمق مفهوم و اصالت معناى كلام قبلاً سخن گفته‌ايم و بدون ترديد امام على بن ابيطالب ( عليه السلام ) در بيان و اداى هر موضوعى كه مىخواهد ، افسون و اعجاز مىكند ; ولى بسيار بجاست كه به روش و سبك سخن امام نيز اشاره كنيم ، و اصولاً بايد توجّه داشت كه ادبيات بدون سبك و اصول خاص مفهوم و معنا ندارد ; و كيفيت بيان كلمات ، با چگونگى مفهوم و معنا تلازم قطعى دارد ; به طورى كه مىتوان گفت شكل ظاهرى مطلب ارزشى كمتر از خود مفهوم و معنا ندارد . شروط اساسى بلاغت و بيان كامل كه توافق و تطبيق سخن با مقتضاى موضوع است ، آنچنان كه در نزد على ( عليه السلام ) جمع و تكميل بود در نزد هيچ اديب و سخنور عربى ديده نمىشود ، و در واقع انشاء و بيان على بن ابيطالب ( عليه السلام ) عالى ترين و برترين نمونه بلاغت بعد از قرآن است . » سخن امام در عين وضوح كامل ، كوتاه ، نيرومند ، خروشان و داراى پيوند همه جانبه بين الفاظ و مفاهيم و هدفهاست ; و همين جاست كه روشن مىگردد اسلوب سخن على بن ابيطالب ( عليه السلام ) همانند قلب و فكرش صريح و روشن ، و مانند نيّت و قصدش صحيح و درست بود ; بنابراين اگر ما اين اسلوب را راهنماى بلاغت بدانيم و سخن امام را « نهج البلاغة » بناميم جاى شگفتى نخواهد بود .
سبك و اسلوب امام ( عليه السلام ) در نتيجه صدق و راستى ، به مرحله‌اى از كمال رسيده كه سجع و وزن هم در سخن او بدون آن كه كوچكترين اثرى از تكلّف و تصنّع در آن

1 - صوت العدالة الانسانية ، جرج جرداق . ترجمه فوق به نقل از : بعثت ، نشريه مركز بررسى هاى اسلامى - قم ، شماره دوّم ، سال 1365 ، ص 21 2 - روايح نهج البلاغه ، جرج جرداق ، بيروت ، ص 25 تا 31

28