پيامبران و . . . و علاوه بر شناخت اعتقاد داشتن به آنها ; يعنى شما معتقد شويد به اين كه دوزخ و بهشتى وجود دارد ، پيامبر و امامى هست و . . . و اين را خدا به عنوان وظيفه براى ما معيّن كرده است ; زيرا قوه شناخت در ما قرار داده است و ما نمىتوانيم بى تفاوت بمانيم و تحقيق نكنيم . و اين وظيفه مرحله كامل انسان يعنى مرحله عقل و فكر و ادراك است .
2 - قسمت دوّم دين ، اخلاق است كه براى كنترل مرحله دوّم وجودى انسان يعنى غرايز و اميال و شهواتى است كه دارد . در علم اخلاق مىخوانيد كه آدم نبايد شهوت پرست باشد بلكه بايد عفيف باشد ، شجاع باشد و ترسو نباشد ، عاطفه و محبت داشته باشد و قساوت قلب نداشته باشد ، و از اين قبيل مسائل نظير حكمت ، رحمت و . . .
3 - قسمت سوّم دين ، فروع دين است كه مربوط به اعضاء و جوارح انسان است ، مثلاً احكام خوردن و اين كه چه چيزهايى حلال و چه چيزهايى حرام است ، نگاه كردن به زن نامحرم حرام است ، گوش دادن به موسيقى لهوى حرام است ، و نيز راجع به عبادات و حقوق و نكاح و طلاق و سياسات و معاملات و . . . صحبت مىكند .
پس در حقيقت دين عبارت از وظايف اعضاء است و چون اعضاى انسان منحصر به اعضاى مادّى نيست بلكه همانطور كه گفته شد انسان داراى سه مرحله وجود است ، دين هم به سه مرحله تقسيم مىشود . و از طرفى گفتيم كه دين معانى ديگرى چون انقياد و جزا و غيره دارد ، حالا چون در دستوراتى كه خدا مقرر مىكند عبادت و انقياد براى خدا هست به اين اعتبار اين دستورات را دين نام گذاشتند .
تطابق تكوين و تشريع دين كامل دينى است كه تمام شئون وجودى انسان را در بر گيرد ; مثل دين

121