بسم اللّه الرّحمن الرّحيم الحمدللّه ربّ العالمين والصّلوة والسّلام على خير خلقه محمّد و آله الطّاهرين و لعنة اللّه على اعدائهم اجمعين الى يوم الدّين .
سخن گفتن از كتاب شريف « نهج البلاغه » و معرّفى آن بدان گونه كه هست كار دشوارى است ; زيرا اين اثر ارزشمند رشحه‌اى از رشحات قدسى انسان والايى است كه شناخت ابعاد وجودى او براى انسانهاى معمولى بسيار دشوارتر مىباشد . اينك به چند خصلت از خصلت هايى كه در طول تاريخ سبب دشوارى شناخت و توصيف آن حضرت شده‌است اشاره مىكنم :
1 - عمق معرفت و ايمان او به مبدأ و وحى و نبوّت و معاد و به طور كلى غيب عالم هستى .
2 - علم و عمل و اخلاص وصف ناپذير آن حضرت در صحنه هاى مختلف زندگى .
3 - كمال وجودى و جامعيّت آن حضرت نسبت به همه ارزشهاى انسانى و خصلت ها و كمالاتى كه نيل به همه آنها براى يك انسان و الا - كه در فضاى آميخته با وحى و در دامن معلّمى الهى همچون پيامبراكرم ( صلى الله عليه وآله و سلم ) تربيت شده - امكان پذير مىباشد .
4 - جامع اضداد بودن آن حضرت ; در طول تاريخ بشريت ، انسانهاى برتر معمولاً در يك يا چند خصلت و كمال از ديگران برتر بوده‌اند كه طبعاً موجب شهرت آنان و اعجاب ديگران شده‌است ; ولى آن حضرت - به اعتراف و اذعان همگان حتى محقّقين غير مسلمان و غير شيعه همچون جرج جرداق مسيحى مؤلف كتاب « صوت العدالة الانسانية » و ابن ابى الحديد معتزلى شارح نهج البلاغه - جامع همه كمالات و خصلت هاى ممكن و متضادّ با يكديگر مىباشد .

61