بلكه بايستى به بينيم منطق راستين آن هدف كدامين معلومات را از ما مطالبه مىكند . نيز نبايستى چنين گمان كنيم كه هر هدفى با راه مستقيم كه موجب صرف انرژى اندك و در زمان كمتر قابل وصول مىباشد ، زيرا ممكن است وصول بيك هدف سختىهاى زيادى را در سر راه ما قرار بدهد . لزوم مهارت در بكار بردن ركن دوم جنبهء درون ذاتى هدف ( اشتياق ) كمتر از لزوم مهارت در ركن اول نمىباشد ، زيرا اشتياق و اراده و شور و عشق پديده هايى هستند كه در مجراى استهلاك قرار مىگيرند ، بخلاف شناسايىهاى ناقص در بارهء هدف كه ممكن است براى تجارب ما در تعقيب مجدّد هدف يا ساير هدفگيرىها و انتخاب وسايل مفيد واقع شوند ، ولى اشتياق و اراده و شور و عشق آن پديده‌هاى روانى هستند كه هم انرژى مصرف مىكنند و هم در صورت منتج بودن اميدبخش و در صورت خنثى گشتن نوميدى ببار مىآورند .
نكتهء ديگرى را كه در بارهء اين دو ركن اساسى بايستى در نظر بگيريم ، اينست كه در مسير هدفگيرى ما فوق حيات معمولى ، كه اشتياق و اراده به آنها از ذات خود حيات مىجوشد ، شناسايى موضوعات موجب بروز اشتياق گشته و جنبهء هدفى به آنها مىدهد ، اگر هدف مفروض ضرورت فورى نداشته باشد و بتواند به مطلوبيّت خود ادامه بدهد ، موجب تحريك انسان به كسب معلومات بيشتر مىگردد و هر اندازه كه آن معلومات مثبت بوده باشد ، به شدت اشتياق و جوشش اراده مىافزايد .
اين اصل كلى در مبحث « دگرگونى موقعيت انسان هدفگير در مقابل هدف » بررسى مىگردد . بدين جهت است كه در رابطهء اشتياق و اراده با هدف ، يك اصل اساسى بايستى مراعات شود . ما اين اصل را ، اصل تطابق يا اصل هماهنگى مىناميم .
اين اصل مىگويد : بايستى مطابق ضرورت طبيعى يا عظمت ارزشى هدف ، اشتياق و اراده بجريان بيافتد . اولا با يك مثال معمولى مقصود را توضيح مىدهيم : براى بدست آوردن يك صفحه كاغذ سفيد كه مىخواهيم چند سطر در روى آن بنويسيم و آن صفحهء كاغذ با كمترين حركت و با اندك وسيله اى در اختيار ما قرار خواهد گرفت ، نبايستى اشتياق و ارادهء كلانى را بجوشانيم و مستهلك بسازيم ، زيرا

81