دارد كه مىتوان گفت عبارت است از مرغوبيت و مفيديت يك پديده . علم امتياز است ، زيرا هم مورد رغبت انسانها است و هم از مفيديتى بسيار حياتى برخوردار است . قدرت امتياز است ، زيرا هم مورد تمايل و علاقهء انسانها است و هم داراى ضرورت و مفيديت حياتى است . . . همچنين است ساير مزايايى كه نصيب بشريت مىگردد ، مانند آزادى ، برخوردارى از خرد ، داشتن احساسات هنرى سازنده ، ذوق ادبى . . .
< فهرس الموضوعات > 1 - امتيازات جبرى < / فهرس الموضوعات > 1 - امتيازات جبرى - هر امتيازى كه از مجراى قوانين طبيعى و ساختمان تكوينى خود انسان بوجود بيايد و بر كنار از نظارت و سلطهء شخصيت ( اختيار ) بوده باشد ، آن امتياز جبرى است ، مانند جذابيّت نگاه در فرمانده و مدير كه در تسليم ساختن افراد زير دست بسيار مؤثر است . فصاحت در سخنورى كه مستند به تحمل مشقت و فراگيرى قواعد ادبى نبوده باشد ، و مانند قدرتها و مقامهاى موروثى و همچنين هر پديدهء مفيدى كه با آزادى و اختيار بدست نيامده باشد . يك كوه بزرگ بوسيلهء زلزله يا ساير عوامل انفجار ، منفجر شود و صدها چشمهء زلال بجريان بيافتد و ميليونها انسان را احياء كند و آن ميليونها انسان بحكم غريزه و سودجويى طبيعى خود ، تمدنى بزرگ بوجود بياورند و تمام عالم هستى را مسخر كنند ، چشمه سارهاى زلالى كه آن كوه بوجود آورده است و همچنين انسانهاى مفروض كه بزرگترين تمدن را بوجود آورده‌اند ، بامتياز بزرگى رسيده‌اند . امّا اين امتيازى است جبرى كه نمىتواند به منطقهء امتياز تكاملى وارد گردد . زيرا اين امتيازها بيش از يك راه در پيش پا نداشته است ، لذا راهى بوده است كه مىبايست با قانون جبر همان راه را پيش بگيرد و بس ، نه تفكرى در كار بوده و نه موازنهء مصالح و مفاسدى ، نه در جريان مزبور شخصيتى در كار بوده است ، نه احساس تعهد برين و وظيفه اى .
< فهرس الموضوعات > 2 - امتيازات تكاملى < / فهرس الموضوعات > 2 - امتيازات تكاملى - از تعريف فوق كه در بارهء امتيازات جبرى گفتيم ، امتياز تكاملى روشن مىشود و آن عبارت است از بروز امتيازى كه مستند به سلطه و نظارت شخصيت بوده و از تعهّد برين و احساس وظيفهء انسانى ناشى گردد .

69