براستى ، آن امتيازات تاريخى كه بشريت براى خود كسب كرده و در راه ابقاى اصول انسانيت مورد بهره بردارى قرار داده است ، ساخته سخنان نغز و فريباى فصحاى بلبل زبان نيست ، معلول داد و فرياد تماشاگران خارج از صحنهء تكاپو نيست ، بلكه محصول سخنان شخصيتهايى است كه خود را در تكاپو براى ابقاى اصول مزبور ، يكى از افراد انسانى دانسته‌اند . در رديف انسانهاى برجستهء معمولى ، « سقراط » كه در راه احترام به قانون ، سمّ شوكران سر مىكشد ، قانون را براى ما انسانها بهتر و عالىتر از فلاسفه اى كه ماهيت و مختصات قانون را بحث و توضيح مىدهند نشان داده است . صدق گفتار « ابو ذر غفارى » با جان ما در مىآميزد و اعماق روح ما را روشنتر مىسازد ، تا آن متفكرى كه مجلداتى را در بارهء راست و دروغ تحقيق نموده ، ولى يك مطلب عالى را كه از ديگران گرفته است بخود نسبت بدهد .
17 - « فلا تثنوا علىّ بجميل ثناء لإخراج نفسى الى اللَّه و اليكم من التّقيّة فى حقوق لم افرغ من ادائها و فرائض لا بدّ من امضائها ، فلا تكلَّمونى بما تكلَّم به الجبابرة و لا تتحفّظوا منّى بما يتحفظ به عند اهل البادرة و لا تخالطونى بالمصانعة و لا تظنّوا بى استثقالا فى حقّ قيل لى و لا التماس اعظام لنفسى ، فانّه من استثقل الحقّ ان يقال له او العدل ان يعرض عليه كان العمل بهما اثقل عليه فلا تكفّوا عن مقالة بحقّ او مشورة بعدل ، فانّى لست فى نفسى بفوق ان اخطىء و لا آمن ذلك من فعلى الَّا ان يكفى اللَّه ما هو املك به منّى ، فانّما انا و أنتم عبيد مملوكون لربّ لا ربّ غيره : يملك منّا ما لا نملك من انفسنا و اخرجنا ممّا كنّا فيه الى ما صلحنا عليه فأبد لنا بعد الضّلالة بالهدى و اعطانا البصيرة بعد العمى . » [1]

[1] ط 214 ج 2 ص 226 و 227 .

252