و معمولى آن دو مىباشد .
ديدگاه پنجم موضوع ارزش را مطرح مىكند و مىپرسد ارزش اساسى با فرد است يا اجتماع در اين مسئله بقدرى اختلاف نظر و جنجالهاى بحث و مناقشه وجود دارد كه مىتوان مجلداتى را در بارهء آراء مختلف و استدلالها و شواهد و بيانات گوناگون در پيرامون آن از مطلب پر كرد . براى تنظيم مقدمات صحيح در امكان پذير ساختن انديشهء منطقى در « رابطهء فرد و اجتماع از نظر ارزش » توضيح لازم و كافى در بارهء مفهوم ارزش ضرورت دارد . در تعريف ارزش نيز مطالب مختلف ابراز شده است . جامع كلى آن مطالب را مىتوان « سودمندى » بمعناى عمومى معرفى كرد كه شامل سودهاى مادى با انواع متعدد و سودهاى معنوى با اقسام گوناگون آن مىباشد و همچنين سودهاى شخصى و سودهاى نوعى و فعلى و بالقوه و وسيله اى و هدفى را در بر مىگيرد .
از يك جهت ارزش شامل حقايقى هم مىشود كه ضررى را بتواند از انسان دفع يا مرتفع نمايد .
موضوع ديگرى را كه براى تكميل مقدمات انديشه منطقى در بارهء ارزش بايستى بحساب بياوريم ، عناصر ارزش است ، عناصر تحقق دهندهء ارزش عبارتند از : 1 - موضوع ارزش : حقيقتى كه داراى ارزش است ( ذاتى كه بجهت داشتن امتياز سودمند ، داراى ارزش شده است ) . مانند همه مواد ضرورى در زندگى و يا مفيد ، مانند كتابى كه موضوعات مفيد در آن بررسى شده است . تابلوئى كه صحنهء عالى با مهارت در آن ، بنمايش بوجود آمده است . يك ماشين داراى محصول عالى .
2 - طرف برخوردار از ارزش اعم از يك يا چند فرد يا اجتماع .
3 - پديده اى كه موضوعى را با ارزش ساخته است مانند مطالب ارزنده اى كه چند صفحه كاغذ و مركب را بشكل كتاب مفيد در آورده است ، و نقشهء بسيار زيبايى كه كاغذ يا مقوّا يا جنس ديگرى را با خطوط و اشكال و رنگها بصورت تابلويى در آورده است همچنين اشكال و كيفيتهاى متنوعى كه قطعات آهن و چدن را بيك ماشين توليد كنندهء محصول مبدل ساخته است .

162