نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 140
يكى از اساسىترين مواد رسالت كه اجرا و تقويت آن بعهدهء صاحبان رسالت است ، موضوع فطرت مىباشد . كسانى هستند كه در انسان حقيقتى بنام فطرت [ كه در فارسى سرشت اولى ناميده مىشود ] سراغ ندارند و مىگويند : ما به اضافهء غرايز معمولى و فعاليتهاى مغزى مانند انديشه و تعقل و تجسيم و تداعى معانى و تخيل . . . حقيقتى بنام فطرت نمىبينيم . بعلاوهء اين كه انسان از موقعى كه در مجراى حيات قرار مىگيرد ، هم از نظر عضوى و هم از نظر روانى در تحول دائمى است ، لذا چيزى بعنوان فطرت كه حقيقتى است دست نخورده ، نمىتواند با اين تحولات بوجود خود ادامه بدهد . اشكال ديگر وجود فطرت اينست كه اين همه تضادها و اختلافات و تباينها در انديشهها و رفتارهاى فردى و اجتماعى كه در انسانها ديده مىشود ، چگونه با يك فطرت اولى مشترك سازگار مىباشد پس منكرين فطرت سه دليل ارائه مىدهند كه فطرتى وجود ندارد : 1 - نيروها و فعاليّتهاى غريزى و روانى و مغزى بوسيلهء علوم گوناگون مشخص شده است و در ميان اين نيروها و فعاليتها حقيقتى بنام فطرت ديده نمىشود . 2 - ضرورت تحولات و دگرگونىها در همهء ابعاد موجوديت آدمى با وجود و ادامهء فطرت سازگار نيست . 3 - وجود اختلافات در انديشهها و رفتارهاى فردى و اجتماعى انسانها ، عامل مشتركى را بنام فطرت نفى مىكند . بنظر مىرسد كه اگر ما بتوانيم فطرت را تعريف صحيحى نماييم ، اشكالات سه گانه مرتفع مىشود و ضمنا وجود فطرت هم ثابت مىشود . در تعريف فطرت اختلاف نظرهايى ديده مىشود و ما بتفصيل
140
نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 140