متنوع درونى بر كنار است ، كدامين « خود » است انسانى در 10 سالگى جنايتى را مرتكب مىشود ، با اين كه تا دوران 80 سالگى ممكن است از ده‌ها خود عبور كرده باشد ، باز خود را جنايتكار ميداند و مىگويد : آن جنايت را من مرتكب شده‌ام و اگر جنايتى را اوّلين روز سنّ قانونى مرتكب شود ، قوانين كيفرى در 80 سالگى گريبان او را مىگيرد و مىگويد : تو جنايتكار هستى و او نمىتواند خود را از اين كيفر كنار بكشد بدليل آنكه از زمان جنايت تا كنون شصت و چهار سال گذشته و صدها بار خود من دگرگون شده است [1] < فهرس الموضوعات > مسئله چهارم - معناى « تكامل يافته تر » چيست < / فهرس الموضوعات > مسئله چهارم - معناى « تكامل يافته تر » چيست با نظر به مسئلهء دوم ، فهميديم كه تحولات تكاملى خودها چنين نيست كه خود گذشته بكلَّى از موجوديت آدمى رانده شود و يك خود جديد پا به عرصهء ظهور گذارد ، لذا معناى تكامل يافته تر عبارت است از آن دگرگونى در خود كه موجب استقلال بيشتر و از بين رفتن حالات ميعان جبرى خود در ميان عوامل طبيعت و انسانهاى ديگر مىگردد .
همچنين باعث شكوفانتر شدن استعدادها و بروز گنجايشهاى وسيعتر در قلمرو رويدادهاى مزاحم و دگرگون ساختن تضادهاى مزاحم درونى به تضادهاى سازنده تر بوده ، نيز بدست آوردن آشنايى بيشتر با طبيعتى كه در آن زندگى مىكند و توجيه امتيازات و پيشرفتهايى كه نصيب بشريت گشته است ، در اعتلا و ترقىّ شخصيت و در مراحل خيلى والاتر موجب كشف اتحادهاى انسانى در مبد و مسير و مقصد تحولها ، گردد تا وصول به مقام عالى انسانى كه رابطهء خود را با هستى مانند رابطهء روح با كالبد خويشتن تلقى كند و رابطهء هستى را كه خود عاليترين جزء آن است ، با بوجود آورنده و مدير هستى ، مانند رابطهء يك فعاليت روانى با خود روان بپذيرد .
< فهرس الموضوعات > مسئلهء پنجم < / فهرس الموضوعات > مسئلهء پنجم - « با بهره بردارى از آزادى » اساسىترين فرق ميان تحوّلات معمولى خودها با تحول تكاملى در اين است كه در تحول تكاملى هر بار كه « خود

[1] البته اين مثال كه زديم با قطع نظر از ارفاق قانونى است مانند مرور زمان طولانى يا ساير عوامل مانع از اجراى كيفر ، و بهر حال شخص مزبور رسما جنايتكار محسوب مىشود .

131