حقيقتى بدون تماس با عوامل مخالف كه ضدّ تعيين موجود آن است ، نمىتواند خود را از بين ببرد ، يعنى چنانكه ادامهء وجود هر حقيقتى باضافه عناصر نهادى خود ، احتياج به تماس با ساير عوامل نيرو بخش دارد ، همچنان نابودى يك حقيقت بوسيلهء عوامل خارج از موجوديت آن حقيقت است ، اگر چه تماس اين عوامل بطور غير مستقيم با عناصر نهادى آن حقيقت بوده باشد كه به تلاشى و اضمحلال آن منجر شود .
بنا بر اين بايستى عامل اين كوشش را در ما فوق « خود » هاى مستمر و در حال تجدّد جستجو كرد [1] . ممكن است عامل اساسى اين كوشش افزايش معلومات و تجربه‌ها و آشنايى تدريجى با آرمانهاى عالىتر ، مطرح شود و احتياج به فرض يك عامل فوق « خود » ها و معلومات و تجربه‌ها مرتفع گردد . اين نظريّه براى پيدا كردن زمينهء كار و توضيح صحيح در بارهء وسايل عبور به « خود » هاى تكاملى بسيار مناسب است ، ولى پاسخگوى عامل مديريّت كه بتواند « خود » ها و آن وسايل ( معلومات و تجارب و آشنايى تدريجى با آرمانها ) را در سمت تكاملى تنظيم نمايد ، نمىباشد .
ما نظير اين مبحث را در خود اجزاء و روابط جهان طبيعت نيز مىبينيم .
در آن قلمرو گفته مىشود : اگر ما بخواهيم نظم و سيستم اجزاء و روابط طبيعت را بخود همان اجزاء و روابط مستند بسازيم ، ناخود آگاهانه حكم به بىنظمى و بىسيستمى طبيعت صادر كرده‌ايم ، زيرا در جهانى كه انسان نمىتواند دو بار بيك رودخانه وارد شود پديدهء نظم و سيستم كه كشف از جريان قوانين كلَّى و ثابت مىنمايد ، چه معنا مىدهد از همين جا همهء فلاسفه و جهان بينان در صدد كشف ثابتها در قلمرو متغيرات و توضيح چگونگى ارتباط آنها با يكديگر برمىآيند .

[1] براى توضيح عامل ثابت در ما فوق حركت و تحول « خود » ها كافى است اين موضوع را در نظر بگيريم كه اگر شخصى در دوران ما قبل بلوغ مثلا در 10 سالگى جنايتى را مرتكب شود ، او حتى در 70 سالگى هم خود را جنايتكار مىبيند ، و همچنين هر كس كه از جنايت او مطلع باشد ، او را جانى ميداند .

127