مىتوان اين موضوع را مطرح كرد كه بسته شدن پروندهء انعقاد شخصيت و باصطلاح روشن خشكيدن جويبار روح انسانها در ساليان ميان بيست و سى ( حد اكثر ) بعلت بسته شدن پروندهء افراد اجتماع است كه معلول اصول و قوانين تثبيت شده در اجتماع مىباشد . و اگر جامعه اى بتواند با اصول و قوانين تثبيت شدهء خود و با قواعد پيشرو و سازنده ، شخصيت جارى افرادش را آبيارى نمايد ، هيچ نقطه اى از زندگى با روان جامد ميخكوب نمىگردد . مبناى ضرورت تربيت و دگرگونى دائمى رو به تكامل در اسلام ، آن حديث معتبرى است كه مىگويد : « ملعون من كان امسه خيرا من يومه و مغبون من ساوى يوماه » .
( ملعون است كسى كه ديروزش از امروزش بهتر باشد و مغبون است كسى كه دو روزش مساوى بوده باشد ) .
امّا حقوق من بر عهدهء شما « حق يكم - وفا به تعهدى كه به زمامدارى من بسته‌ايد . » بكوشيد تا منظور اصلى مرا از اين حق بفهميد . يقين دارم كه عدهء فراوانى از شما سرگذشت زندگى مرا مىدانيد . من هيچ گونه كار پنهانى در زندگى نداشته‌ام شما بخوبى مىدانيد كه بدست آوردن خلافت و زمامدارى پس از چشم بستن پيامبر گرامى از اين دنيا ، براى من مشكل نبود و من مىتوانستم از سنگر محافظت اسلام بيرون آيم و همان شمشيرى را كه بوسيلهء آن در همهء جنگها و پيكارها پيروز برگشته‌ام باضافهء سرگذشت روشنى كه داشته‌ام هم اكنون بشما از روى صدق و حقيقت مىگويم :
22 - « اما و الَّذى فلق الحبّة و برأ النّسمة لو لا حضور الحاضر و قيام الحجّة بوجود النّاصر و ما اخذ الله على العلماء ان لا يقارّوا على كظَّة ظالم و لا سغب مظلوم لألقيت حبلها على غاربها و لسقيت آخرها بكأس اوّلها و لألفيتم دنياكم هذه عندى اهون من عفطة عنز » [1] .

[1] ط 3 ج 1 ص 32 و 33 .

270