259 - حافظ - يوسف بن عبد الرحمن بن يوسف بن عبد الرحمن بن يوسف دمشقى - ابو الحجّاج مزّى [1] شافعى - متوفاى 742 ، سبكى در جلد 6 طبقاتش ص 251 - 267 شرح حال او را نگاشته گويد : بزرگ ما و استاد ما و پيشواى ما - شيخ جمال الدين - ابو الحجّاج مزّى ، حافظ زمان ما ، حامل پرچم سنّت و جماعت و برپا دارندهء شئون اين صناعت ، و دربر گيرندهء لباس طاعت و پيشواى حفّاظ . . .
تا آخر . . .
ابن كثير در جلد 14 تاريخش ص 191 و ابن حجر در جلد 4 « الدّرر الكامنه » ص 457 - 461 او را ذكر نموده‌اند ، و از « ابن سيّد الناس [2] » حكايت شده كه گفت : در دمشق از ميان اهل علم پيشوائى يافتيم كه بر همه برترى داشت ، و حافظى كه بر همهء اقرانش ( چه آنها كه بعد از او آمدند و چه آنها كه پيش از او بودند ) ، تفوّق يافت ، ابو الحجاج ، درياى خروشان اين علم ( علم حديث ) و بزرگ مردى كه خود گويد : كم ترك الاول للاخر ؟ [3] داناترين خلق بشرح احوال ( رجال ) و آگاه ترين مردم نسبت براويان . . . تا آخر ستايشهاى او نسبت بنامبرده - حديث غدير را در « تهذيب الرّجال » روايت نموده كه در صفحات 40 و 46 و 50 و 72 مذكور است ، و نامبرده حديث مزبور را در « تحفة الاشراف بمعرفة الاطراف » از ترمذى و نسائى باسناد آندو از ابى الطفيل از زيد بن ارقم بسند و لفظ مذكور در صفحهء 64 - و از ابن ماجه بدو سند و لفظ مذكور در صفحه 78 از عبد الرحمن از سعد - روايت نموده است .
260 - حافظ - شمس الدين محمّد بن احمد بن عثمان ذهبى - شافعى - متوفاى 748 ، جزرى در جلد 2 « طبقات القرّآء » شرح حال او را ثبت و گفته : نامبرده

[1] نسبت به ( مزه ) كه قريه ايست از قراء دمشق .
[2] صاحب كتاب « عيون الاثر » در سيرهء حضرت رسول اكرم صلَّى اللَّه عليه و آله كه در دو مجلد بطبع رسيده است - مترجم
[3] يعنى : چه بسيار واگذاردند پيشينيان ( از علوم و معارف ) براى نسل بعدى : - كنايهء از احاطه ايست كه نامبرده در ودايع علوم گذشتگان احراز نموده است

201