صاحب تفسير و « شرح السنّة و التهذيب » در فقه ، و كتاب « جمع بين صحيحين » و « مصابيح » در احاديث صحيح و حسن - و غير ذلك ميباشد ، در علوم نامبرده تسلط و تخصص يافته و در آنها علَّامهء زمان خود بوده و متصف بدين دارى و ورع و زهد و عبادت و صلاحيت است ، حديث منسوب باو نقل از « مصابيح » در صفحه 65 گذشت .
220 - ابو القاسم هبة اللَّه بن محمّد بن عبد الواحد شيبانى ( در سال 525 در سن 94 سالگى وفات يافته ) ؛ ابن كثير در تاريخش صفحهء 203 گويد : نامبرده راوى مسند از ابى على ابن المذّهب از ابى بكر بن مالك از عبد اللَّه بن احمد از پدرش ميباشد ، و ابن جورى و عده اى از محدّثين از او روايت نموده‌اند ، عالمى بوده ثقه و داراى دقت نظر و صحت سماع ، حديث مناشدهء رحبه بطريق او و بلفظ عبد الرحمن خواهد آمد .
221 - ابن زاغونى - على بن عبد اللَّه بن نصر بن سرّى زاغونى ، متوفاى 527 ، ابن كثير در جلد 12 تاريخش ص 205 گويد : پيشوائى است بنام ، احاديث را قرائت كرده ، و آنها را استماع نموده ، و اشتغال به فقه و نحو و لغت داشته و در اصول و فقه داراى مصنّفات بسيارى است ، در وعظ و خطابه دستى داشته ، مردم در تشييع جنازهء او جمع شدند و جمعيّت قابل ملاحظهء بودند ، حديث مناشدهء مردى عراقى بر جابر انصارى باسناد صحيح از او ذكر خواهد شد .
222 - ابو الحسن رزين بن معاويهء عبدرى - اندلسى متوفاى 535 ، ذهبى در « عبر » شرح حال او را ثبت نموده ، نامبرده در كتاب خود « الجمع بين الصحاح الستّه » از ابى سريحه - يا - زيد بن ارقم روايت نموده كه : رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله فرمود من كنت مولاه ، فعلى مولاه .
223 - ابو القاسم جار اللَّه - محمود بن عمر زمخشرى [1] متوفاى 538 ، ابن خلكان در جلد 2 تاريخش صفحهء 197 شرح حال او را نگاشته و دربارهء او گويد :
امام كبير در تفسير و حديث و نحو و علم بيان ، نامبرده پيشواى بلا معارض زمان

[1] زمخشر قريه بزرگى است از قراء خوارزم .

186