( قرن پنجم ) 192 - متكلَّم ، قاضى - محمّد بن طيّب بن محمّد - ابو بكر باقلانى متوفاى 403 ، از اهل بصره است كه در بغداد اقامت گزيده ، سخنان و تصنيف او در ( كلام ) بيش از ديگران است ، خطيب در جلد 5 تاريخش ص - 379 او را توثيق و ستايش نموده ، نامبرده حديث موالات و حديث تهنيت را در كتاب خود « التمهيد » در ردّ بر مذاهب روايت نموده ، كه خواهد آمد ، 193 - حافظ - محمّد بن عبد اللَّه بن محمّد ، ابو عبد اللَّه - حاكم ضبّى - معروف به ( ابن البيّع ) نيشابورى - متوفاى 405 - صاحب « مستدرك » بر صحيحين ( صحيح مسلم و صحيح بخارى ) كه مورد نظر همگان و مشهور است - در سال 321 ولادت يافته و از دوران كودكى در تحصيل و طلب حديث بوده و در سن 30 سالگى صلاحيت شنيدن و حفظ حديث را احراز كرده [1] خطيب و ذهبى - و ابن كثير در جلد 6 تاريخش ص 273 و در جلد 3 « تذكره » صفحهء 242 و در جلد 11 ( البدايه و النهايه ) صفحهء 355 او را توثيق نموده‌اند ، حديث غدير را در مستدرك خود بطرق مختلف كه صحت اكثر آنها را تصريح نموده ، روايت كرده ، از جملهء آنها در صفحات 48 و 66 و 72 و 78 و 88 و 92 و 97 و 103 گذشت ، و روايت او در حديث مناشدهء رحبه بلفظ زيد بن يثيع باسناد صحيح كه رجال آن ثقه هستند و در حديث احتجاج روز جمل ، خواهد آمد .
194 - احمد بن محمّد بن موسى بن قاسم بن صلت - ابو الحسن مجبّر بغدادى متوفاى 405 ، خطيب در جلد 5 تاريخش صفحهء 95 شرح حال او را ثبت و از دقّاق حكايت نموده كه : نامبرده استادى با صلاحيت و متديّن بوده ، روايت او در حديث مناشدهء مردى عراقى بر جابر انصارى باسناد صحيح خواهد آمد .

[1] اين مطلب را ذهبى در جلد 3 « تذكره » صفحهء 242 ذكر نموده ، و بر حسب اين كيفيت ، روايت او از محاملى متوفاى 330 صحيح تلقى ميشود .

177