از فساد از بندگانش سر مىزند ، ( 1 ) منزه است و بىنياز ، بىمثل و بىمانند و جاويدان است ، هميشه بوده و خواهد بود كار زشت و قبيح از او سر نمىزند به واجب اخلال نمىكند ، و اراده كننده است هر آنچه را كه حكمت و احسان اقتضاء كند و مكروه مىشمارد هر آنچه را كه حكمت و عدل از ظلم و كفر و عدوان ناروا مىدارد ، متكلم به كلامى است كه خود به قدرتش آن را ايجاد كرده است و آن را بر فرشتگان و پيامبران و خاصّان بندگانش نازل فرموده است .
و اين كه افعال ما به حسب انگيزه هائى كه ما داريم ، صادر از خود ماست و هر قبيح يا فساد يا نقص از ماست و پروردگار ما جلّ جلاله از افعال قبيح ما كه از روى اختيار ناسالم از ما سر مىزند ، منزه است اصولا ما در كارهاى خود آزاد و مختار هستيم و مجبور و درمانده و مغلوب نمىباشيم و اين كه خداوند ما را مختار آفريده است اين خود از طرف خداوند براى انسان موهبتى است كه :
* ( مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِه وَمَنْ أَساءَ فَعَلَيْها وَما رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ ) * [1] .
( هر كس كار نيكى كند بر نفع خود و هر كه بد كند به ضرر خويش است و پروردگار شما ظلمكننده بر بندگان خود نيست ) .
و اين كه براى ما عقل سليم داده تا شهادت دهد به بسيارى از آنچه ما مكلف شديم و ما را به راههائى كه خشنودى خدا در آنهاست ، راهنمائى كند و پيامبران را مبعوث ساخته تا بر كسى كه اطاعت مىكند و يا معصيت مىكند ، حجت باشند چون دانست كه بندگانش براى شناختن تفصيل مراد او به پيامبران محتاج هستند ، پيامبران را سفيرانى قرار داد كه بندگانش از آنان توضيح احكام را فرا گيرند تا اين كه روز قيامت مردم نگويند كه :
* ( رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آياتِكَ ) * [2] .
( پروردگارا ! چرا براى ما رسولى نفرستادى تا از او پيروى كنيم ) تا از مؤمنان

[1] سوره فصلت ، آيه 46 .
[2] سوره طه ، آيه 134 .

52