شما را نمىپذيرفتم .
« اللهمّ قد نصحت لهم القول اللهمّ انّى قد اخرجت الأمر من عنقى اللهمّ انّى ادّيتك بالتّقرّب اليك بحبّ علىّ و ولايته » [1] .
خدايا ، من آنچه شرط نصيحت و بلاغ بود به اينان گفتم ، بار خدايا ، من اين تكليف را از گردن خود برداشتم ، بار خدايا من بر آن دينم كه تقرب به تو را در دوستى و ولايت على ( عليه السلام ) مىدانم [2] .
چنان كه در مقدمهء مناظره يادآورى گرديد ، مأخذ ترجمهء مناظره كه در اينجا همه آن آورده شده است كتاب « عقد الفريد » ابن عبد ربه مىباشد در چند كتاب ديگر به اختصار يا فقط به ذكر چنين مناظره اى از آن نام برده شده است ، از آن جمله در جزء اول « الغدير » ص 210 چاپ بيروت ، قسمتى از مناظره كه ارتباط به غدير خم و حديث ولايت :
« من كنت مولاه . . . » داشته است به نقل از ابن عبد ربّه آورده شده است .
مؤلف كتاب « تشريح و محاكمه در تاريخ آل محمد » ، ( قاضى زنگه روزى ، بهلول بهجت افندى ) چاپ ششم مشهد نيز خلاصهء اين مناظره را ذكر كرده است » . ( صفحات 51 - 43 ) .
در كتاب « عصر المأمون » تأليف دكتر احمد فريد رفاعى از نويسندگان معروف مصر در اوايل قرن بيستم اشاره به مناظرهء مذكور شده است چاپ مصر 1928 م .
ولى داستان اين مناظره با تفصيل بيشتر و با ذكر راويان سند در كتاب عيون اخبار الرضا تأليف دانشمند بزرگ شيعى ابو جعفر صدوق آورده شده است چاپ قم صفحات 200 - 184 ) .

[1] ابن عبد ربه ، عقد الفريد ، ج 5 ، ص 92 تا 101 ، طبع بيروت ، 1403 ه - 1983 م .
[2] ترجمه احتجاج مأمون : با كمى تفاوت از مرحوم دكتر على اكبر شهابى است نشريه دانشكده الهيات و معارف اسلامى مشهد شماره هشتم و نهم پائيز و زمستان 1352 .

110