يازدهم حضرت امام حسن عسكرى عليهم السلام وبا اضافاتى از قبيل مناجات حضرت موسى وعيسى عليهما السلام ( 1 ) وباز طبق بندى ديگرى را مىتوانيم نام ببريم به حسب عدد ، يعنى مؤلف عاليقدر روايتها را بنا به تقسيم بندى موضوعى كه در آن با عدد مشخص شده تنظيم نموده مانند خصال شيخ صدوق ( ره ) كه از باب الواحد يك يعنى موضوع حديث يك مطلب مى باشد شروع مى شود . وتا بايهاى هفتاد ، و يك باب چهار صد گانه ، ويك باب هزار خاتمه پيدا مى كند ( 2 ) ويا به حسبت موضوع تنظيم وطبقه بنده شده است مانند اصول وفروع كافى كه از باب علم وعقل و موضوع ديگر شروع به ابواب فقهى خاتمه پيدا مىكند .
ومانند بحار الانوار كه به طريقهء موضوعى مرتب شده است .
وگاهى نامه وجمع آورى نامه ها انگيزه بوده مانند مكاتيب الرسول يا معادن الحكمة فى مكاتيب الائمة يعنى معادن حكمت در نامه هاى ائمه تأليف علم الهدى فرزند مرحوم فيض كاشانى كه درد وجلد منتشر شده است ، ودر آن نامه هاى امامان از امير المؤمنين تا ولى عصر ( ع ) جمع آورى گرديده است . ( 3 ) از جمله سيستمها وطبقه بنديهاى كتب حديثى نهج البلاغه را ميتوان نام برد .

اين كتاب بارها در كشورهاى اسلامى طبع شده وترجمهء فارسى آن نيز درد دسترس است . ( 2 ) از جمله سيستمهاى كتب حديثى كتابهائى است كه بنام ( امالى ) ناميده گرديده وآنها شامل مجالسى تشكيل يافتهء مختلفى است كه شيخ در آن مجلسها احاديث مختلفى را در زمينه هاى گوناگون بمناسبتهاى زمانى از حفظ القاء مى كرده وشاگردان مى نوشته اند ، مانند امالى صدوق وطوسى ومفيد و ديگران كه در مقدمهء امالى صدوق از 111 كتاب امالى نامبرده شده است . وديگر كتب روائى است كه بنام روضه مشهور است ، آنها شامل احاديثى وخطبه ها يا سئوال وجواباتى هستند كه تحت عنوان معينى نمى شده جمع آورى گردند . مانند روضهء كافى وروضهء كافى وروضهء بحار . ( 3 ) از جمله سيستمهاى كتب حديثى كتابهائى است كه بنام ( امالى ) ناميده گرديده وآنها شامل مجالسى تشكيل يافتهء مختلفى است كه شيخ در آن مجلسها احاديث مختلفى را در زمينه هاى گوناگون بمناسبتهاى زمانى از حفظ القاء مى كرده وشاگردان مى نوشته اند ، مانند امالى صدوق وطوسى ومفيد و ديگران كه در مقدمهء امالى صدوق از 111 كتاب امالى نامبرده شده است . وديگر كتب روائى است كه بنام روضه مشهور است ، آنها شامل احاديثى وخطبه ها يا سئوال وجواباتى هستند كه تحت عنوان معينى نمى شده جمع آورى گردند . مانند روضهء كافى وروضهء كافى وروضهء بحار .

41