آينه در بسيارى از اوقات كسالت و سستى مىورزيد از خوردن غذا تا بدنش به تحليل مىرفت و هلاك مىشد ، چنانچه گاهى آدمى محتاج مىشود به دوائى براى اصلاح بدن خود و مدافعه مىنمايد تا منجر شود به امراض مهلكه و مرگ .
و هم چنين اگر خواب رفتن به آن بود كه مىدانست كه بدن و قواى آن براى استراحت به آن محتاجاند ، هر آينه ممكن بود كه از روى تثاقل يا حرص در اعمال مدافعه نمايد تا بدنش بكاهد .
و اگر حركت جماع براى محض هم رسانيدن فرزند بود ، بعيد نبود كه سستى ورزد و نكند تا نسل كم شود يا منقطع گردد زيرا كه هستند بعضى مردم كه رغبت به فرزند و اعتنائى به شأن آن ندارند .
پس نظر كن كه مدبّر عليم براى هر يك از اين افعال كه صلاح و قوام بدن به آنهاست محرّكى از نفس طبيعت براى آن مقرر گردانيده كه آن را بر آن تحريص نمايد و به فعل آن مضطر گرداند .
بدان كه در آدمى چهار قوه است :
اول : « جاذبه » كه قبول غذا مىكند و وارد معده مىگرداند .
دوم : « ماسكه » كه طعام را نگاه دارد در معده و غير آن تا طبيعت فعل خود را در آن به عمل آورد .
سوم : « هاضمه » كه غذا را در معده طبخ مىدهد . و خالص آن را جدا مىكند و در جميع بدن پهن مىكند .
چهارم : « دافعه » كه دفع مىكند آنچه از ثقل غذا مىماند بعد از اخذ هاضمه خالص آن را به قدر حاجت منحدر مىسازد .

89