شده‌اند و هر يك به نادانى سخنى گفته‌اند . از جمله چيزهائى كه پستتر از ذات اقدس اوست و عقل عاجز است از معرفت آن ، اين آفتاب است كه مىبينى كه بر عالم طالع مىشود و كسى حقيقت او را نمىداند و به اين سبب فلاسفه در حقيقت آن سخنهاى مختلف گفته‌اند : بعضى گفته‌اند كه : فلكى است ميان تهى و مملو از آتش است و دهانى دارد كه اين حرارت و شعاع از آن ساطع مىشود .
و بعضى گفته‌اند : مانند ابر است [1] و بعضى گفته‌اند : از آبگينه است و قبول ناريّت از عالم مىكند و شعاعش را بر عالم مىافكند .
و بعضى گفته‌اند : جسم لطيفى است كه از آب دريا منعقد مىشود ، و بعضى گفته‌اند : اجزاى بسيار است كه از آتش مجتمع شده .
و بعضى گفته‌اند : جوهر پنجم است به غير از عناصر چهارگانه .
باز در شكلش اختلاف كرده‌اند : بعضى گويند : صفحهء عريضى است .
و گروهى گويند كه : كره مدحرجه اى است .
هكذا در مقدارش اختلاف دارند : بعضى گمان كرده‌اند كه به قدر زمين است ، و بعضى گفته‌اند كمتر از زمين است ، و بعضى گفته‌اند كه از جزيرهء عظيمهء بزرگتر است ، و اصحاب هندسه مىگويند كه : صد و

[1] . اين احتمال در نسخه ش 6051 نيست .

225