به عمل آيد . و ايضاً اين سرما و گرما دبّاغى مىكنند بدنها را و به اصلاح مىآورند آنها را و اگر هر دو بر ابدان انسان و حيوان وارد نمىشدند هر آينه بدنها فاسد و ضايع مىشدند .
فكر كن در اين مصلحت كه از سرما به تدريج داخل گرما مىشوند و به عكس ، زيرا كه سرما اندك اندك كم مىشود تا گرما به نهايت مىرسد و اگر به ناگاه از سرما به گرما دفعة داخل مىشدند هر آينه ضرر مىرسانيد به بدنها و احداث امراض مزمنه مىكرد چنانچه اگر كسى از حمّام بسيار گرمى در هواى بسيار سردى داخل شود ، به او ضرر عظيم مىرساند و موجب بيمارى او مىشود غالباً ، پس حق تعالى اين تدريج را در سرما و گرما مقرّر فرموده براى مصلحت بندگان حقير . و اين يك دليل است براى وجود حكيم قدير . [ استدلال به بطوء حركت خورشيد بر صانع ] اگر كسى گويد كه اين تدريج و تأنى از جهت ابطاء حركت خاصّه شمس است در پست شدن و بلند شدن ، مىپرسيم كه علت ابطاء حركت شمس چيست ؟ اگر گويند كه علت او بزرگى دايره اى است كه آفتاب آن را به حركت خاصّه قطع مىكند باز از علَّت آن مىپرسيم تا آن كه منتهى شود به آن كه از حكمت صانع قادر عليمى است كه به قدرت كامل و حكمت شامل اين حركت را بر قانون مصلحت منطبق گردانيده ، زيرا كه ترجيح بلا مرجح محال است و تسلسل علل ، ممتنع

176