چگونه پيوسته بر دور عالم مىگردد به حركت مضبوطى كه اختلاف در آن نمىشود و فصول چهارگانه به آن منتظم مىگردد و اصناف حيوانات و نباتات به اين تدبير تربيت مىيابند و به غايت كمال خود مىرسند آيا چنين تدبير كه جميع عالم با اين وسعت به او صلاح يابد و نظام پذيرد بدون تدبير مقدر حكيم مىتواند بود ؟
[ شرح حركات افلاك توسط مترجم ] مترجم گويد كه : آنچه حضرت بيان فرمودند ، از سرعت حركات افلاك آنچه حكما ضبط كرده‌اند نه فلك است كه مذكور شد و از احاديث هفت فلك و عرش و كرسى و حجب و سرادقات بسيار ظاهر مىشود كه حكماء اثبات نكرده‌اند ، اما نفى هم نكرده‌اند و حركت شبانه روزى كه اسرع حركات است كه در شبانه روزى يك دور قطع مىكند به فلك نهم منسوب مىدانند و بعد محدب آن را از زمين به غير از خدا نمىدانند ، و بعد مقعر آن كه به اعتقاد حكما مماس سطح محدّب فلك ثوابت است از زمين موازى سى و سه هزار بار و هزار و پانصد و بيست و چهار هزار و شصت و نه فرسخ تقدير كرده‌اند و حركت آن در شبانه روزى دويست هزار بار و هزار فرسخ است هر نقطه از آن اين مسافت را در روزى طى مىكند . از اينجا قياس كن كه سرعت در چه مرتبه است * ( ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ ) * . [ انتهى كلام المترجم ]

170