از زيادتى طغيان و مزيد قساوت قلب او خواهد بود نه از خطاى تدبير چنانچه طبيب گاهى براى بيمار وصف مىكند دوائى را كه منتفع گردد به آن ، اگر مريض مخالفت قول طبيب نمايد و به امر و نهى او عمل ننمايد و از تدبير او منتفع نگردد ، تقصير از طبيب نخواهد بود ، بلكه كوتاهى از بيمار است كه به گفتهء طبيب عمل نكرده و نفع از تدبير او نبرده .
و ايضا هر گاه آدمى با آن كه هر ساعت مترقّب مرگ باشد نفس خود را از معاصى منع ننمايد ، هر گاه اعتماد بر طول عمر خود داشته سزاوارتر خواهد بود كه كباير فظيعه از او به ظهور رسد ، پس ترقّب مرگ در هر حال بهتر است از براى او از اعتماد بر بقا داشتن .
و ايضا اگر صنفى از مردم به سبب ترصد مرگ غافل مىشدند و پندپذير نمىگرديدند گروهى متعظ مىشوند و ترك معاصى مىنمايند و به اين سبب به اعمال شايسته رغبت مىنمايند و نفايس اموال و اسباب و امتعه و حيوانات تصدّق بر فقرا و مساكين مىنمايد ، پس از عدالت دور بود كه اين گروه را از اين منفعت محروم گرداند به سبب آن كه ديگران از آن بهره مند نمىگردند .
[ منفعت امتزاج رؤيا با حق و باطل ] فكر كن اى مفضّل ! در خوابها چگونه تدبير كرده است حق تعالى كه ممزوج گردانيده است راست آنها را به دروغ به جهت آن كه

110