پس سامرىّ متحمّل وزر و خطيئت شده و تا آخر بار خطا و گناه هر كه - از ستمكاران و طرفدارانشان - راه او را بپيمايد بر دوش خواهد كشيد . و به همين جهت است كه رسول خدا صلَّى الله عليه و آله فرموده : « و هر كس سنّت حقّ و درستى را پايه گذارى نمايد ، پاداش آن براى همو است ، و اجر هر كه عمل بدان كند نيز تا روز قيامت براى او خواهد بود ، و هر كه سنّتگذار باطلى باشد ، بار گناه آن بر دوش خود اوست ، و گناه هر كه مرتكب آن شود نيز تا روز قيامت بر دوش او خواهد بود » ، و براى اين كلام نبوىّ شاهدى از قرآن است كه در قصّهء جنايت قابيل بر برادرش آمده كه : * ( مِنْ أَجْلِ ذلِكَ كَتَبْنا عَلى بَنِي إِسْرائِيلَ أَنَّه مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً وَمَنْ أَحْياها فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعاً ) * [1] ، و براى لغت « إحياء » در اين موضع تأويل باطنى دارد كه ظاهرى نيست ، و آن « إهداء » مىباشد ، يعنى : « كسى كه فردى را هدايت نمايد » ، زيرا هدايت سبب حيات ابد است ، و هر كه را كه خداوند حىّ و زنده نام نهد هرگز نمرده است ، هر آينه او را از سراى محنت و سختى به سراى عطا و راحت انتقال مىدهد .
و امّا آنچه در قرآن از صفت بارى گاهى مخاطب به لفظ انفراد و گاهى به خطاب جمع واقع است ، براى اين است كه خداوند تبارك و تعالى همان گونه كه خود را وصف فرموده

[1] مائده : 32 .

560