5505 - و حسن بن محبوب ، از أبو ايّوب ، از سماعه روايت كرده است كه گفت : از امام صادق عليه السّلام در بارهء مردى سؤال كردم كه وصيّت كرد تا برده اى را از ثلثش در برابر پانصد درهم بخرند ، و آزاد سازند ، پس وصىّ برده اى را به كمتر از پانصد درهم خريد ، نظر امام در بارهء ما زاد چيست ؟ فرمود پيش از آنكه برده آزاد شود ، آن ما زاد را به او ميدهند ، و پس از آن او را از جانب ميّت آزاد ميسازند .
شرح : « ظاهر خبر آنست كه با امكان خريدارى بنده به همان قيمت كه وصيّت شده به كمتر از آن اگر خريدارى شود كفايت مىكند ، زيرا در خبر تفصيل نداده است كه چنانچه به قيمت معيّن شده ممكن نبود به كمتر از آن كافى است ، لكن فقهاى عظام گويند : اگر ميسور نبود كافى است » .
باب وصيّت بنفع مكاتب و امّ ولد 5506 - عاصم بن حميد ، از محمد بن قيس ، از امام ابو جعفر عليه السّلام روايت كرده است كه فرمود : امير المؤمنين عليه السّلام در بارهء مكاتبى كه زنى آزاد در حبالهء نكاح داشت - و آن زن بهنگام مرگ بنفع او وصيّت كرد ، پس اهل ميراث گفتند : وصيّت آن زن براى او جايز نيست ، زيرا كه او مكاتبى است كه هنوز آزاد نشده است ، - حكم فرمود كه به نسبت بخشى از وى كه آزاد شده است ارث ميبرد ، و به همين نسبت وصيّت براى او جايز است ، و نيز امام عليه السّلام در بارهء مكاتبى كه

65