توضيح : « عتبه - بضمّ عين مهمله - است ، و عبد الكريم بن عتبه قرشى و هاشمىّ است و از نسل أبى لهب عموى رسول خدا صلَّى الله عليه و آله است ، وى ثقه و از اصحاب امام موسى بن جعفر عليهما السّلام مىباشد ، و عبد الكريم خثعمى را نجاشىّ ثقه ميداند و گويد : « كان ثقة عينا ، ثمّ وقف على أبي الحسن عليه السّلام « ( يعنى وى ثقه و مورد توجّه بود ، سپس واقفىّ گشت ) ولى شيخ در رجالش يك بار او را در اصحاب امام صادق عليه السّلام آورده است ، و يك بار در اصحاب موسى بن جعفر عليهما السّلام و بعد گويد : او كوفى و واقفى خبيث است ، و داراى كتابى است كه از امام صادق عليه السّلام نقل مىكند ، و چون در طريق مؤلَّف به او احمد بن ابى نصر بزنطى وجود دارد و او از اصحاب اجماع است راهى براى تصحيح سند وجود دارد » .
و آنچه در آن از اسماعيل بن مسلم سكونى كوفى آمده است ، پس روايت كرده‌ام آن را از پدرم و محمد بن حسن - رضى الله عنه - از سعد بن عبد الله از ابراهيم بن هاشم از حسين بن يزيد نوفلى از اسماعيل بن مسلم سكونى .
توضيح : « اسماعيل بن مسلم سكونى يا اسماعيل بن ابى زياد كه معروف به سكونى و شعيرى است عامّى مذهب و داراى كتابى است كه از امام صادق عليه السّلام روايت كرده است و بسبب همين كتاب علماء عامّه چون عسقلانى او را تضعيف كرده‌اند و گويند واضع حديث است ، و نجاشى او را عنوان كرده و اشاره به مذهبش ننموده ، لكن شيخ در عدّة الاصول ، و ابن ادريس در سرائر ، و محقّق در كتاب معتبر ، و علَّامه در خلاصة الرجال و جماعت ديگرى او را عامّى مذهب گفته‌اند ، و اين مطلب براى كسى كه با كتب حديث آشنا باشد و تعبير روايت را از معصومين عليهم السّلام بداند جاى شك و ترديد نيست كه وى شيعه و امامى مذهب نيست ، و در همه جا امام صادق عليه السّلام براى او مطالب را بعنوان حديث از پدرانش بازگو مىكند ، و او از امام صادق عليه السّلام به جعفر يا جعفر بن محمّد عن ابيه عن آبائه تعبير مىكند و اين علامت عامّى بودن اوست ، و اينكه پاره اى از

448