باب ميراث كسى كه وارث ندارد 5714 - علاء ، از محمّد بن مسلم از امام أبو جعفر باقر عليه السّلام روايت كرده است كه فرمود : كسى كه بميرد در حالى كه نه وارثى از خويشاوندان بجاى گذارد ، و نه بندهء آزادشده اى كه جريرهء او را ضامن شده باشد از او بجاى مانده باشد ، مال او از انفالست .
شرح : « مقيّد به عتاق كرده است تا آزادشدهء به كفّاره ، و آزادشدهء غير ضامن خارج باشد » .
5715 - و در خبر ديگر آمده است كه : كسى كه بميرد ، و وارثى نداشته باشد ، مالش متعلَّق بهمشهريان او است .
مصنّف اين كتاب - رحمه الله - گفت : زمانى كه امام ظاهر باشد مال او براى امامست ، و چون امام غائب باشد ، مال او براى مردم شهر او است ، و اين در صورتيست كه وارثى و كسى نزديكتر از مردم شهر خود نداشته باشد .
شرح : « صاحب مسالك الأفهام گفته است : هر گاه وارثى براى متوفّى نبود حتّى ضامن جريره ، مشهور آنست كه وارث او امام عليه السّلام است چنان كه در چندين روايت آمده است ، و عامّه گويند ميراث چنين كسى بيت المال است ، و اين فتواى شيخ در استبصار است ، و در صورتى كه امام معصوم حضور داشته باشد به وى دهند و

248