كرد و گفت : كه من در درس ابن عبّاس نشستم ، پس او سخن در بارهء سهام مواريث را بر من عرضه كرد ، و بر اين گونه سخن آغاز نمود كه : سبحان الله العظيم ! آيا مىپنداريد كه كسى كه شمارهء ريگهاى تودهء درهم فشرده را به احصاء درآورده ، در يك مال نصف و نصف و ثلث قرار داده و اين دو نصف همگى آن مال را فرا ميگيرد ؟ ! پس موضع ثلث كجا است ؟ ! در اين هنگام زفر بن اوس بصرى گفت : اى پسر عبّاس ، پس نخستين كسى كه عول را در سهام ارث بكاربست كه بود ؟ ابن عبّاس گفت : « رمع » وقتى سهام پيش او درهم شد ، و بعضى از آن با بعض ديگر تزاحم داشت ، گفت : به خدا قسم نميدانم خدا كدام يك از شما را مقدّم داشته ، و كدام يك را واپس نهاده ، و من راهى سهلتر از آن نمىبينم كه اين مال را به صورت حصّه ها بر شما قسمت كنم ، چنان كه بر هر صاحب حقّى همان عول و زيادى فريضه را كه بر او داخل شده است داخل سازم . و به خدا قسم است كه اگر او كسى را كه خدا مقدّم داشته است مقدّم ميداشت ، و كسى را كه خدا واپس نهاده است واپس مينهاد ، هيچ سهمى عول نميشد . پس زفر بن اوس گفت : كدام يك را خدا مقدّم داشته ، و كدامين را واپس نهاده است ؟ ابن عبّاس گفت : هر فريضه اى كه خدا بهنگام فرودآوردنش آن را بسوى فريضه اى ديگر فرود آورده همانست كه خدا آن را مقدّم داشته ، و هر فريضه اى كه چون از فرض خود زايل شود چيزى بجز باقيماندهء سهام نصيبش نميشود

124