پرسيد : اگر برده اى مالى گمشده يافت و آن را برگرفت حكمش چيست ؟ فرمود : به مملوك چه ارتباطى دارد كه آن را بردارد و بعد حكم لقطه را انجام دهد مملوك كه از خود اختيارى ندارد پس مملوك اقدامى نكند يعنى آن را تصرّف نكند زيرا اين كار شايستهء آزاد است و بر اوست كه تا يك سال در مجامع عمومى آن را معرّفى كند ، پس اگر صاحبش آمد آن را به او دهد و چنانچه طالبى پيدا نشد ( با ضمان ) جزء مال خويش كند ، پس اگر از دنيا رفت آن مال ، ميراث بازماندگان او از فرزند و غيره مىشود ، و اگر صاحبش بعدا آمد به او ردّ مىكنند .
شرح : « لقطه احكام و مسئوليّتهائى دارد كه با وضع برده مناسب نيست مثلا تعريف آن در مجامع عمومى كاريست كه مزاحم با حقّ مولاى اوست ، و نيز تملَّك آن بعد از مدّت تعريف و يأس از پيدا شدن صاحبش در مورد بنده معنى ندارد ، با اين حال خبر دلالت ندارد بر اينكه حرامست بنده لقطه را تصرّف كند براى يافتن صاحبش ، حتّى بدون اجازهء مولايش ، بلكه از اين خبر كراهت فهميده مىشود حتّى با اجازهء مولايش ، و خبر بعد مؤيد آنست . » 4055 - و داود بن أبى يزيد از امام صادق عليه السّلام پرسيد : مشك كوچك يا آفتابه و كفش و شلاق و اين چنين چيزها را شخص در راهها مىيابد چه كند ؟
فرمود : با آن تماس نگيرد ، يعنى دست به آن نزند .
شرح : « فقهاى عظام نهى را در اين خبر حمل بر كراهت كرده‌اند » .

398