زيادى و افزون گرفتن در اجارهء زمين نيز حرام است در صورتى كه عوض ، نقدين ( طلا يا نقره ) باشد نه مالهاى غير نقدى ، و در اينجا ذكرى از عوض نشده و براى اينكه تعارضى نباشد عوض را در اين خبر ( به سهمى معيّن از محصول يا غير آن ) ترجمه كرديم با اين توجيه ، يا اينكه بگوئيم در زمين عملى انجام داده باشد كه آن موجب اضافه اجاره شده است و پاره اى از فقهاء در زمين اضافه را مكروه مىدانند و روايات مخالف را حمل مىكنند » .
3901 - و اگر شخصى خانه اى را به ده درهم ( به مدّت معيّنى ) اجاره كند و از دو سوم آن خود استفاده كند و يك سوم آن را به ديگرى به همان ده درهم اجاره دهد اشكال ندارد ، لكن ( همه ) آن را به بيش از آنچه اجاره كرده نمىتواند اجاره دهد .
شرح : « اين كلام به همين لفظ ، خبر حلبى است از امام صادق عليه السّلام كه در كافى نقل شده است » .
3902 - از امام صادق عليه السّلام پرسيدند : مردى زمين را از اراضى خراجيّه از دولت اجاره كرد به مبلغى معيّن يا به مقدارى معلوم از گندم ، بعد آن را جريب جريب يا قطعه قطعه كرده و به مبلغ معيّنى به ديگران اجاره داد كه بيش از مبلغ اصل اجاره است و در آن عملى هم انجام نداده است ، و يا آن را چند قطعه كرده و با ديگران قرارداد بسته كه خود بذر و هزينهء كشت را بدهد و زمين را آماده كند و نيز در اين صورت اضافه درآمدى از اصل اجاره دارد آيا حقّ دارد كه چنين كارى را انجام دهد يا نه ؟ امام عليه السّلام فرمود : هر گاه زمينى را براى كشت اجاره كردى و در آن

337