صاحب زمينى با مسلمان يا اهل ذمّه اى مزارعه نموده ( يعنى زمين و آب را در اختيار كشاورز گذارده است در مقابل سهمى از گندم يا كشت زمين ) سپس اين فكر برايش پديد آمده كه حصّه و سهم گندم خود را قبل از موقع برداشت بفروشد آيا مىتواند ؟
فرمود : مشترى بايد با پول معامله كند ( يعنى نه با گندم ) زيرا آنچه داده نيز در اصل گندم است .
شرح : « هر چند زراعت مكيل و موزون نيست ولى اين كار نوعى رباى معنوى است لذا فقهاء فروش زرع را به گندم مكروه دانسته‌اند ، ولى اگر زرع گندم را به مقدارى از گندم همان زرع مبادله كند آن را محاقله نامند و در حرمت آن ادّعاى اجماع كرده‌اند » .
3882 - و عبد الله بن سنان از آن حضرت عليه السّلام پرسيد : مأمور أخذ خراج مىتواند مهمان خراج دهنده شود ؟ فرمود : تا سه روز .
و نيز اين مطلب از رسول خدا صلَّى الله عليه و آله روايت شده است .
3883 - و علىّ بن مهزيار گويد : از امام جواد عليه السّلام پرسيدم : خانه اى از آن زنى بوده كه داراى يك پسر و يك دختر بوده است ، پسر مسافرت دريا كرده و ناپديد شده و مادر نيز فوت كرده است ، دختر ادّعا مىكند كه مادرش در ايّام حيات خانه را به او بخشيده و بر اين ادّعا قسمتهايى از خانه را فروخته و قطعه اى از آن كه مجاور خانهء يكى از دوستان ما است باقى مانده است و او مىخواهد آن قطعه را

327