كردن عذاب كرده است و جماعتى را با باد و عدّه اى را با طوفان و سيل و قومى را با ملخ و يا پشّه و كنه و قورباغه و خون و طايفه اى را با سنگ گلين . و جز اين نيست كه امير المؤمنين عليه السّلام آنان را براى اينكه او را به پروردگارى معرّفى كردند به آتش اين چنين عذاب فرمود نه براى غير آن و شايد در اين حكمتى بليغ باشد و آن اين باشد كه خداوند متعال آتش را بر اهل توحيد حرام ساخته ، و امير المؤمنين عليه السّلام نظرش اين بوده كه اگر من پروردگار شما بودم شما را به آتش عذاب نمىكردم با اينكه شما به پروردگارى من إذعان مىنمائيد لكن از جانب من مستوجب اين عذاب گشتيد براى ستمى كه نموديد و ناروايى كه گفتيد بر خلاف آنچه را كه موحّدين و اهل توحيد مستوجب آن از خداوند خويشند امّا من به إذن او اختياردار دوزخ اويم و چنانچه بخواهم در آن شتاب مىكنم همچنان كه در بارهء شما كردم و اگر بخواهم تأخير مىكنم و جايگاه شما آتش است و مولاى شما آتش خواهد بود - يعنى آن به شما سزاوارتر است و بسيار بد سرانجامى خواهيد داشت و من مولاى شما نيستم و البتّه مطلب اين چنين بود كه امير المؤمنين عليه السّلام آنان را در اين گفتار كه او را ربّ دانستند مانند آن كس قرار داد كه خدا را رها كرده بتى را بپرستد و آن بدين صورت است كه :
3551 - مردى نزد امير المؤمنين عليه السّلام آمده شهادت داد كه دو تن از مردمان مسلمان

197