حقّ دارد كه بقول شهود ترتيب اثر دهد و حكم را صادر نمايد ؟ فرمود : پنج چيز است كه بايد به ظاهر آن عمل كنند . 1 - الولايات ( يعنى حق ولايت كه خدايا امام براى هر كس و يا ولىّ طفل قرار داده ) . 2 - و المناكح ( يعنى مسأله زناشويى كه بين مسلمانان مشهور است ) . 3 - ذبايح ( يعنى حلال بودن كشتار مسلمان ) 4 - شهادات ( شهادت دادن بعضى از مسلمانان بر بعض ديگر ) . 5 - أنساب ( يعنى نسبت فرزند به پدر و صاحب فراش مثلا در ارث ) ، پس هر گاه ظاهر كسى پاك و مورد اطمينان بود شهادتش در حق ديگرى جايز است و لازم نيست از ضمير و باطنش جستجو نمائيد .
( چاره جوئى در فهم حكم ) 3245 - در روايت نضر بن سويد است كه روايت را به معصوم مىرساند كه فرمود : مردى سوگند ياد كرده بود كه فيلى را وزن كند يعنى وزن آن را معين سازد و نمىدانست چه كند ، رسول خدا صلَّى الله عليه و آله به او فرمود : فيل را به كشتى ببر و بنگر تا چه مقدار كشتى در آب فرو مىرود و محلش را علامت بگذار ، بعد فيل را از كشتى بيرون آور و آنقدر آهن يا فلزات ديگر مانند روى در آن بريز تا كشتى به همان اندازه در آب فرو رود آنگاه آن فلزات را بيرون آور و آن را وزن كن ( وزن فيل معلوم خواهد شد ) .

18