حاملهء خود را تدبير كرده ( حكم فرزند چيست ) ؟ امام عليه السّلام فرمود : اگر هنگام تدبير مىدانسته كه حامله است پس فرزند حكم مادر خود را خواهد داشت ، و چنانچه نمىدانسته در اين صورت مادر مدبّر و فرزند برده است ، و نيز گويد : سؤال كردم : مردى در حال فراخى معيشت ، مملوك خويش را مدبّر ساخت سپس به قيمت آن نيازمند گشت آيا جايز است او را بفروشد و رفع نياز خود كند ؟ امام فرمود : آرى هر گاه محتاج آن باشد .
3461 - محمد بن مسلم از يكى از صادقين عليهما السّلام روايت كرده كه گويد : امام عليه السّلام فرمود : بندهء مدبّر جزء ثلث محسوب مىشود ، و شخص هر وقت كه باشد چه در حال صحّت و چه در حال مرض موت از وصيّت به ثلث مىتواند عدول كند و آن را باطل سازد .
3462 - ابو مريم گويد : از امام صادق عليه السّلام سؤال كردند كه مردى كنيز خود را تدبير نمود آيا مىتواند هر گاه بخواهد با او همبستر شود و يا او را به نكاح غير خويش درآورد و يا خدمت او را بفروشد ( مثلا او را براى خدمتكارى به ديگرى اجاره دهد ) ؟ امام عليه السّلام فرمود : آرى هر يك از اين امور را مىتواند انجام دهد .
3463 - ابو بصير گويد : از آن حضرت پرسيدم آيا مولا بنده مدبّرش را ( غلام

157