كه براى فقرا كافى باشد در اموال اغنيا مقرر داشته است ، و اگر ميدانست كه اين اندازه براى ايشان كفايت نميكند ، هر آينه آن را افزايش ميداد ، سختيها و تنگدستيهائى كه به فقرا ميرسد ارتباطى به فريضه خداى عزّ و جلّ ندارد ، بلكه اين مشكلات از طرف كسانى به ايشان ميرسد كه از پرداختن حقّشان امتناع كرده‌اند ، و اگر مردم حقوق فقرا را مىپرداختند ، هر آينه ايشان به خوبى و خوشى زندگى ميكردند .
و اما فقرا ( كه از مستحقّين زكات بشمار مىآيند ) اهل زمانت [1] و نيازمندانند .
و مساكين نيازمندانى از غير اهل زمانند . و عاملين بر زكات ، تحصيل داران زكاتند .
و سهم « المؤلفة قلوبهم » بعد از رسول خدا صلَّى الله عليه و آله ساقط است ، و سهم متعلق به « الرّقاب » در راه كمك به بردگانى صرف مىشود كه توانائى پرداختن مال المكاتبه را نداشته باشند ، و « غارمين » كه در آيه آمده وامدارانى هستند كه وام دريافتى خود را در راه حق و صحيح صرف كرده باشند ، ولى كارشان به ورشكستگى كشيده باشد . و مقصود از « سبيل الله » يا راه خدا جهاد است ، و « ابن السبيل » كه در آيه آمده كسى است كه مأوى و مسكن ندارد ، بمانند شخص مسافر و راهگذرى كه ناتوان باشد .

[1] زمانت ، به فتح اول ، در لغت بمعنى بيماريهاى با واگير ، يا نقص عضو ، يا از كار افتادن نيروهاى بدن است .

304