كرده‌اند . و مواقف پيكارگرى است كه روياروى دشمن قرار گرفته است » .
1346 - عبيد الله بن على حلبى از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه آن حضرت فرمود : نماز زحف ( كه جهت كارزار به دشمن نزديك شده يا در منطقه جنگى قرار گرفته‌اند ) بر پشت چهار پا انجام مىشود و بدين نحو كه با سر خود ( ايماء ) اشاره ميكنى و تكبير مىگوئى ، و در مورد « مسايفه » ( كه از هر دو سو شمشير كشيده شده و جنگ تن به تن در گرفته ) تنها تكبير است بدون ايماء و اشاره ، و در مورد « مطارده » ( كه يك گروه ، گروه ديگر را ميراند و وادار به عقبنشينى مىكند ) هر كس بهر صورت كه برايش امكان پذير است و در همان جائى كه هست به ايماء نماز مىكند .
شرح : « در هنگام جنگ با شمشير و نيزه و تير در گير و دار نبرد نماز بحسب امكان است در حال ايستادن يا راه پيمودن يا سواره در هر كدام از اين صورتها رو به قبله تكبيرة الإحرام گفته و نماز را باختصار و أقلّ واجب به دو ركعت بپايان مىرساند و اگر قادر بر ركوع و سجود نبود به اشارهء سر و گفتن تكبير قناعت مىكند ، و حتّى الإمكان روى از قبله نمىگرداند و در صورت عدم شناخت قبله بهر جانب كه ممكن است رو مىكند ، و اگر سواره بتواند پياده مىشود و إلَّا همانطور در حال سوارگى بر قربوس زين سجده مىكند ، و اگر نتوانست تنها تكبير مىگويد و ركوع و سجود را به اشاره برگزار مىكند ، و اگر اينها ممكن نشد فقط بجاى هر ركعت تسبيحات اربعه را ميگويد كه عبارت از » سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلَّا الله و الله اكبر « است » .
1347 - و نيز آن حضرت ( امام صادق عليه السّلام ) فرمود : در جنگ صفّين وقتى كارزار بالا گرفت نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاى اصحاب امير المؤمنين عليه السّلام فوت شد ( يعنى نتوانستند آن را به جماعت و در وقت مقرّر بجا آورند ) پس بنا

151