تا از امورى كه ناگزير براى معاش خود بايد مسافر بدان پردازد باز نماند ، و اين ناشى از رحمت و مهربانى خداوند عزّ و جلّ بر بندگان خويش است ، مگر در مورد نماز مغرب كه قصر نمىشود زيرا در اصل يك بار كوتاه شده و خود نماز شكسته است ، و نيز قصر كردن نماز در هشت فرسخ واجب گرديده نه كمتر از آن و نه بيشتر از آن بعبارت ديگر به كمتر يا بيشتر از آن منوط نشده زيرا كه هشت فرسخ براى عموم مردم و كاروانها و بارها كه با مسافران جابجا مىشود مسافتى است كه در يك روز مىپيمايند ، پس قصر در مسافت يك روزه واجب شده است ، اگر براى مسافت يك روز واجب نمىشد مسلما براى مسافت هزار سال راه هم واجب نميگرديد چرا كه هر روز كه پس از امروز فرا ميرسد خود همانند امروز است ، پس چنانچه براى امروز واجب نشود براى روز بعد هم كه همانند امروز است و هيچ فرقى بين آن دو نيست هم واجب نميگردد .
و امّا چرا نافله روز ساقط شده و نافله شب ساقط نشده است زيرا هر نمازى كه قصر در آن راه ندارد در نافلهء آن نيز تقصير اعمال نمىشود ، و به اين ترتيب نماز مغرب كه در سفر شكسته خوانده نمىشود در نافلهء پس از آن نيز قصر نمىكنند ، و همچنين است نماز صبح كه چون تقصير در آن نمىشود در نافله صبح نيز كه بعنوان سنّت پيش از آن بجا مىآورند نيز تقصير راه ندارد . و أمّا چرا نماز خفتن كوتاه شده ولى در دو ركعت آن قصر نشده زيرا آن دو ركعت « وتيره » جزء پنجاه ركعت نمازهاى واجب

138