و آنكه او را بر داورى ميان دو تن يا بيشتر بگمارند و او بعدل رفتار نكند و حقّ را نگويد ، و ديگر آنكه بيت المال را در اختيار او بگذارند و او خيانت كند و يا آن كس كه شهادتى را كتمان كند ، و يا با او مشورت كنند و او راه صواب و درست را بداند و از روى عمد بخلاف نظر دهد ، و از اين قبيل امور ( كه همگى خيانت محسوب مىشود ) ، و « غمر » كينه ورزى و دشمنى است ، و امّا ظنين در ولاء يعنى آنكه ناپاك زاده باشد يا وابسته بكسانى باشد كه از آنها نيست ، و ممكن است مراد كسى باشد كه بسود وابستگان خود شهادت مىدهد بدليل وابستگيش ، و يا آنكه در ديانتش مورد تهمت است ، و قانع آن كس است كه در وابستگى با قومى چنان خصوصى شده كه از نزديكان آنان بحساب مىآيد مانند خادم و مزدور و كلفت و نوكر ( و از اين جهت شهادت او بنفع آنان پذيرفته نيست ) و اصل « قنوع » آن است كه شخص با شخص ديگرى باشد ، و از او بخواهد كه احسانش شامل حال وى گردد و با زبان از وى درخواست كند كه از خير خود بهره مندش سازد ، بنا بر اين چون اين شخص گذران زندگى خويشتن را از آنان مىخواهد ، جايز نيست كه به نفعشان گواهى دهد ، خداوند فرموده : * ( فَكُلُوا مِنْها وَأَطْعِمُوا الْقانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ) * - ترجمهء آن گذشت - حج : 36 )

33