باب 340 - معنى جبار 1 - زيد بن علىّ از پدرش امام سجّاد ، از پدرش حسين بن علىّ از پدرش علىّ بن ابى طالب عليهم السّلام روايت كرده است : كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرموده :
« عجما » ( حيوان ) و چاه و معدن ، اينها باطل و رايگانند ( ضامن نيستند اگر موجب تلف شدن كسى شوند ) و « ركاز » خمس دارد و « جبار » باطل و رايگان شدن خون است كه نه ديه دارد ، و نه قصاص .
قاسم بن سلَّام گويد : « عجما » در اينجا بمعنى بهيمه ( هر چارپا - يا - جاندار بىتميز ) و علَّت ناميده شدن آن بعجماء اين است كه قدرت گفتن ندارد . و هر كس نتواند سخن بگويد و لكنتى در زبانش باشد و يا فصيح نباشد ، « اعجم و مستعجم » گويندش .
تذكَّر : « قاسم بن سلَّام از وابستگان قبيلهء أزد است و يكى از بزرگان علم و ادب است داراى تأليفاتى است كه يكى از آنها غريب الحديث است ، گويند اهل هرات بوده و بعدا ببغداد و مصر رفته است و علماء ادب قول او را در بيان الفاظ حجّت دانند ، و از اين رو مؤلَّف بقول او زياد استناد مىكند ، در 224 از دنيا رفته

224