داراى خشنودى و خشم است ؟ فرمود : آرى ، ولى نه آن گونه كه آفريدگان خشمگين و يا خوشحال مىگردند چون شادمانى و بر آشفتگى يك حالتى است درونى كه بر اعمال و رفتار شخص اثر مىگذارد .
بشر آفريده اى تو خالى و تشكيل شده از عناصرى است كه يك ديگر را نفى مىكنند ، يا از ذات و صفت تركيب گرديده ، پيش آمدها و حوادث روى او اثر مىگذارند ، وقتى خوشنودى و خشم كه از كيفيتهاى نفسانى است به او راه پيدا مىكنند او را از حالتى به حالت ديگر مىبرند . ولى در پروردگار هيچ چيز اثر نمىگذارد چون يكتا و يگانهء واقعى است كه در وجود منقسم نمىشود و مادّه و صورت ندارد ( و ماهيّت او عين وجود اوست ) بنا بر اين خوشنودى خدا عبارت است از ارادهء ثواب ، و خشمش همان ارادهء مجازات مىباشد بدون اينكه حالتى به او دست دهد كه او را به هيجان آورد تا از حالى به حال ديگر برگردد ، زيرا كه اين تغيير از ويژگيهاى آفريدگان است كه ناتوان و نيازمندند و او ( خداوند ) نيرومند مقتدرى است كه هيچ گونه احتياجى به آنچه آفريده است ندارد ، و تمامى مخلوقاتش محتاج اويند ، محققا آفرينش و اختراع اشياء به دليل داشتن نيازى نبوده كه به وسيلهء آنها برطرف گردد ، و علَّتى نيز نداشته است .

44