كه حجّتى همراه آنان نباشد تا معيّن نمايد كه كدام تأويل صحيحتر از ديگرى است پيروى از ايشان را براى افرادى كه لغت نمىدانند روا دانسته ، و چون چنين گشت در اين زمانه براى ما نيز درست خواهد بود . و هر گاه آن را در مورد قرآن جايز دانستيم ، لازم است در اصول حلال و حرام ، و قياسهاى عقلى نيز روا بدانيم ، و تمامى اينها خروج از مرز دين مىباشد . و با دلايلى كه قبلا گفتيم ثابت شد كه چاره اى نيست و بايد مترجمى براى قرآن و اخبار پيغمبر صلَّى الله عليه و آله داشته باشيم و واجب است كه آن مترجم معصوم باشد ، تا پذيرفتن سخنش واجب گردد ، و هر گاه واجب شد « معصوم » باشد ، بدلايلى كه گذشت نمىتواند « امّت » باشد ، زيرا اختلاف « امّت » در تأويل قرآن و اخبار و جدالهائى كه در آن دارند ، به حدّى است كه برخى از آنان فرقهء ديگر را كافر مىشمرند ؛ و چون ثابت شد كه « امّت » نمىتواند به جاى « امام » باشد ، پس « معصوم همان فردى مىباشد كه ما آن را ياد نموديم و او » امام « است . و با دليل ثابت كرديم كه جز معصوم نمىشود كس ديگرى امام باشد ، و نظر ما ( شيعه ) بر اين است كه وقتى عصمت در امام لازم بود ، ناگزير فرد معصوم كسى است كه پيغمبر به نام و نشان او تصريح نموده باشد ، زيرا » عصمت « صفتى نيست كه در

317