واله و سرگردان شده و انديشهء خردمندان بردبار از رسيدن به قلَّهء رفيع فضائلش عاجز گرديده ، و سخنوران در تنگناى سخن گرفتار آمده‌اند ، و عاقلان به نادانى مبتلا ، و توسن ذوق سرايندگان شعر وامانده ، و كميت اديبان لنگ ، و زبان سخندانان بليغ از توضيح و بيان يكى از هزاران مقامش و يا يكى از امتيازاتش خسته و ناتوان شده است و به ناتوانى و نرسيدن فكرشان به اوج مقام امام اعتراف نموده‌اند ، چگونه مىتوان امام را توصيف كرد و يا حقيقت او را دريافت و معرّفى نمود ، و يا يكى از خصوصيّات او را فهميد ؟ و يا چه كسى يافت مىشود كه بتواند مسئوليتش را بر عهده گيرد و جايگزين او گردد تا با وجود او بتوان از امام بىنياز شد ؟ نه ، هرگز امكان ندارد ، چگونه ، كى و از كجا ؟ ! با وجودى كه مقام او از فضاى انديشهء كوتاه فكر بشر اوج گرفته و همچون ستارهء تابناكى است كه از دورترين نقطهء افق پرتو مىافكند و از دسترسى كسانى كه بخواهند بر او دست يابند و همچنين از وصف ثناگويان به دور است ، او كجاست و انتخاب مردم كجا ؟ چقدر فاصله است ميان چنين شخصيّتى و آن فردى كه مردم انتخابش كنند و چقدر اين عمل از خرد بدور است ! از كجا مىتوان مانندى برايش پيدا كرد ؟ آيا اينان گمان دارند كه امام را در غير از دودمان پيغمبر خدا صلى الله عليه و آله مىتوان يافت ، به خدا قسم هواى نفس و ضميرشان به آنان دروغ گفته ، و خويشتن را فريب داده‌اند ، آنان در باطن ، خود را گمراه يافته‌اند كه پيروى هواى نفس ايشان را به اين راه باطل كشانده است ، راه پر پيچ و طولانى را در پيش گرفته‌اند كه رسيدن به قلَّه از آن بس سخت و دشوار است و عاقبت گامهايشان بلغزد ، و با خوارى و ذلَّت از آن پرتگاه به پائين فرو افتند ، آيا آنان قصد دارند كه با خردهاى واله و سرگردان و

234