وابو بكر محمد بن سليمان بن بابويه بن فهرويه بن عبد الله [ بن ] مرزوق علاف محزمى متوفى در ربيع الاخر 307 [1] و پسر وى أبو محمد عبيدالله بن محمد بن سليمان بن بابويه بن فهرويه بن عبد الله بن مرزوق دقاق محزمى متوفى در 376 [2] و وى شهرتى داشته است كه در اين موضع از تاريخ بغداد " ابن جغوما " و در موضع آينده " ابن جعد ما " چاپ شده است و پس از آن پسر وى أبو بكر محمد بن عبيدالله بن محمد بن سليمان بن بابويه [ بن فهرويه ] بن عبد الله بن مرزوق علاف معروف بابن جعدما [3] و نيز شيرزاد بن محمد بن محمد بن بابويه كه از معاصرين منتجب الدين بوده است [4] .
ديگر از رجال نامى ايران كه يكى از نياكان او بابويه نام داشته دانشمند معروف قرن ششم قطب الدين رازى است كه نام و نسب او را محمد بن محمد بن ابى جعفر بن بابويه رازى نوشته و در برخى موارد نسبت او را " بويهى " ضبط كرده اند . چنان كه سيد اعجاز حسين كنتورى نيسابورى در كشف الحجب والاستار [5] آورده است در نسخه اصل حواشى كه بر قواعد استاد خود علامه حلى نوشته : " محمد بن محمد بن ابى جعفر بن بابويه في خامس ذى القعدة سنة ثمان وتسعمائه " ضبط كرده است . اين نكته از حيث تاريخ كه اين كتاب را در 5 ذيقعده 908 به پايان رسانده باشد خطاى بسيار فاحشى است زيرا كه قطب الدين حتما در نيمه اول قرن هشتم مىزيسته و شاگرد علامه حلى متوفى در 726 بوده و نسخه اجازه اى كه علامه در 3 شعبان 713 در ورامين به او داده است در دست است [6] وانگهى كتاب المحاكمات خود را در اواخر جمادى الاخره 755 به پايان رسانده [7] و دانشمند معروف محمد بن مكى عاملى شامى معروف به شهيد اول كه در رمضان 786 كشته شده است از شاگردان او بوده و چنان كه در اجازه اى تصريح كرده است در سال 768 در دمشق اجازه روايت همه مصنفات وى را از او گرفته است [8] و ممكن نيست در 908 كتابى تأليف كرده باشد و در 780 نيز بعيد مىنمايد زيرا كه لازم مىآيد 54 سال پس از مرگ استاد خود علامه حلى زيسته باشد و اين دشوار است . اينكه مؤلف كشف الحجب [9] رحلت او را در 15 رمضان 766 ضبط كرده نيز درست نيست زيرا كه شهيد اول در 768 در دمشق اجازه روايت از او گرفته است . در هر صورت از آنچه مؤلف كشف الحجب والاستار آورده تنها چيزى كه بدست مىآيد اين است كه خود نام و نسب خويش را محمد بن محمد بن ابى جعفر بن بابويه مىنوشته و پدر جد وى بابويه نام داشته است و اينكه در برخى از كتابها نسبت او را " بويهى " ضبط كرده اند درست نيست و مىبايست " بابويهى " بوده باشد و در برخى نسخها تحريفى كرده و بويهى ضبط

[1] تاريخ بغداد ج 5 ص 300
[2] تاريخ بغداد ج 10 ص 363
[3] تاريخ بغداد ج 2 ص 334
[4] تنقيح المقال ج 2 ص 90
[5] چاپ كلكته ص 203
[6] بحار الانوار ج 25 چاپ طهران 1315 ق . ص 28
[7] كشف الحجب والاستار ص 492
[8] تنقيح المقال ج 3 ص 178
[9] ص 203 و 247 و 346 و 492

12